Humanizm jako podstawa krakowskiej teorii „ius gentium”
PDF
- jzaryczny, {$userGroup}, 247_Bajor_Humanizm jako podstawa.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 247_Bajor_Humanizm jako podstawa.pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 247en_Bajor_Humanizm jako podstawa.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 247en_Bajor_Humanizm jako podstawa.pdf
Opublikowano
lutego 16, 2023
Copyright (c) 2022 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Krakowska średniowieczna doktryna prawa narodów (ius gentium) to system prawa międzynarodowego wypracowany w pierwszej połowie XV wieku przez polskich średniowiecznych uczonych, m.in. przez Pawła Włodkowica. Stworzono go na fundamencie humanistycznej zasady poszanowania godności istoty ludzkiej oraz ewangelicznym nakazie miłości bliźniego, którym jest każdy człowiek.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Teoria prawa międzynarodowego (ius gentium), sięgająca korzeniami czasów prehistorycznych, ewoluowała w ciągu wieków i podlegała intelektualnej obróbce. Twórczo przepracowana, usystematyzowana przez krakowskich uczonych na długo przed analogiczną teorią Francisco de Vittoria i Grocjusza, czyni z Polaków jej prekursorów. Była stosowana w praktyce przez polskich dyplomatów, m.in. w sporze z Krzyżakami, adresowano ją ponadto do zgromadzenia soborowego w Konstancji (1415–1418). Służyła do czynnej obrony fundamentalnych praw człowieka i narodów.
PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: Ukazanie specyfiki polskiej myśli społeczno-politycznej i moralnej – osadzonej w europejskich nurtach doktrynalnych, inspirowanej w szczególności ideami humanizmu chrześcijańskiego, tworzącymi zaplecze ideowe, które oddziaływało na twórców polskiej, średniowiecznej szkoły prawa międzynarodowego i stanowiło fundamentalną podbudowę doktryny ius gentium.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Polska szkoła prawa międzynarodowego ujęta w aspekcie obrony podstawowych praw człowieka i wartości stanowiących fundament cywilizacji zachodniej – wolności, równości i braterstwa wszystkich ludzi, tolerancji oraz podmiotowości narodów – także jako budulec zbiorowej tożsamości i narodowej wspólnoty. Pytanie o współczesne uwarunkowania ideowe i mechanizmy społeczno-kulturowe wobec wskazanych wartości.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bajor, W., & Janecki, M.J. (2021). Victorina polonica: présences victorines dans la culture intellectuelle de la Pologne du Moyen Âge et aujourd’hui. W: D. Poirel & in. (red.) Omnium expetendorum prima est sapientia Studies on Victorine thought and influence. (s. 443–470). Brepols: Turnhout.
Bełch, S. (1965). Paulus Vladimiri and his doctrine concerning international law and politics. Vol. 1. London–Paris: De Gruyter Mouton.
Czartoryski, P. (1963). Wczesna recepcja „Polityki” Arystotelesa na Uniwersytecie Krakowskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Czerkawski, J. (1992). Humanizm i scholastyka. Studia z dziejów kultury filozoficznej w Polsce XVI i XVII wieku. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Domański, J. (2009). Philologica, litteraria, humaniora. Studia i szkice z dziejów recepcji dziedzictwa antycznego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Domański, J. (2011). Scholastyka i początki humanizmu w myśli polskiej XV wieku. Warszawa: Instytut Tomistyczny.
Ehrlich, L. (1968)., Pisma wybrane Pawła Włodkowica. T. 1–3. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Jaeger, W. (2017). Victorine Humanism. W: H.B. Feiss & J. Mousseau (red.), A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris. Leyde: Brill.
Jan Paweł II. (2005). Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Jasudowicz, T. (1994–1995). Zasada tolerancji religijnej w nauczaniu Pawła Włodkowica. Roczniki Nauk Społecznych, 1, 47–68.
Nowak, A. (2017). Dzieje Polski. T. 1: 1340–1468. Królestwo zwycięskiego orła. Kraków: Biały Kruk.
Rau, Z., & Tulejski, T. (2014). Bellum iustum versus bellum sacrum. Uniwersalny spór w refleksji średniowiecznej. Konstancja 1414–1418. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Seńko, W. (1972). Z badań nad historią myśli społeczno-politycznej w Polsce w XV wieku. W: R. Palacz (red.), Filozofia polska XV wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stanisław ze Skarbimierza. (1998). Sermo de dignitate doctorandi. W: M. Korolko (oprac.), Mowy wybrane o mądrości, (s.183). Kraków: Officina Arcana.
Wielgus, S. (1998). The Medieval Polish Doctrine of the Law of Nations. «Ius gentium». Tłum. J.M. Grondelski. Lublin: University Press of the Catholic University of Lublin.
