Godność
pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 385_Wisniewski_Godnosc_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 385_Wisniewski_Godnosc_K.pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 385en_Wisniewski_Godnosc_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 385en_Wisniewski_Godnosc_K.pdf
Opublikowano
lutego 15, 2024
Seria
Copyright (c) 2023 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Godność jest kluczowym pojęciem kultury i etyki. Jest ono wieloznaczne i nacechowane emocjonalnie. Traktowane bywa jak idea wiążąca uznanie wrodzonej wyjątkowości człowieczeństwa, doskonałości (zasługi) z postawą osobistego poczucia własnej wartości.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Nie można zrozumieć idei godności bez przyjrzenia się jej ewolucji mającej źródła w kulturze i filozofii antycznej oraz religii judeochrześcijańskiej. Obie te tradycje łączy dążenie do doskonałości, co interpretuje się jako wyraz wielkości człowieka oraz przekonanie, że to jest możliwe dzięki skierowaniu człowieka ku Absolutowi, Bogu. Nowożytność odkryła godność ludzką jako cel sam w sobie pośród i powyżej relacji użytkowych. Współczesność w kontekście doświadczenia wielkich upokorzeń tej idei zadeklarowała godność osoby jako podstawę praw człowieka i moralności.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Idea godności w swej wieloznaczności daje się ograniczyć do godności osoby, osobowej i osobistej, a także swoistej konfiguracji wartości bezwzględnych. Wiele jej znaczeń ma sens od nich pochodny i jest pozaosobowy. Problematyzacji podlega zastosowanie etyki godności do etyki zawodowej i etyk szczegółowych.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Problematyka godności wymaga pracy analitycznej rozdzielającej bezwzględne pole wartości ludzkiej godności, osadzone w osobowej egzystencji człowieka, od wartości względnych typowych dla pragmatycznego wymiaru rzeczywistości. Bardziej złożone problemy wymagają badania godnościowych aspektów etyk szczegółowych.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Arystoteles. (1956). Etyka nikomachejska. Tłum. D. Gromska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Brückner, A. (1957). Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Cicero, M.T. (2013). O inwencji retorycznej. De inventione. Tłum. K. Ekes. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Debes, R. (2023). Dignity. W: E.N. Zalta, & U. Nodelman (red.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pobrane z: https://plato.stanford.edu/archives/spr2023/entries/dignity/ (dostęp: 31.05.2023).
Domański, J. (1994). Godność człowieka a zagadnienie jego wolności w filozofii starożytnej. W: J. Czerkawski (red.), Zagadnienie godności człowieka, (s. 7–19). Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Hobbes, T. (1954). Lewiatan czyli Materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego. Tłum. Cz. Znamierowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jadacki, J.J. (2003). Aksjologia i semiotyka. Analizy i polemiki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kant, I. (1971). Uzasadnienie metafizyki moralności. Tłum. M. Wartenberg, & R. Ingarden. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kozielecki, J. (1977). O godności człowieka. Warszawa: Czytelnik.
Krąpiec, M.A. (2003). Powszechna encyklopedia filozofii. T. 4. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Mariański, J. (red.). (2015). Leksykon socjologii moralności. Podstawy – teorie – badania. Kraków: Nomos.
Mariański, J. (2016). Godność ludzka jako wartość społeczno‑moralna: mit i rzeczywistość? (Studium interdyscyplinarne). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Mariański, J. (2019). Godność ludzka jako wartość i sposoby jej uzasadnienia w opinii młodzieży. Zeszyty Naukowe KUL, 4.
Ossowska, M. (1970). Normy moralne. Próba systematyzacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Pilch, T. (red.). (2003). Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Sartre, J.P. (1998). Egzystencjalizm jest humanizmem. Tłum. J. Krajewski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
Scheler, M. (1987). Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy. Tłum. S. Czerniak, & A. Węgrzecki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sławski, F. (1952). Słownik etymologiczny języka polskiego. T. 1. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
Styczeń, T. (1972). Problem możliwości etyki jako empirycznie uprawomocnionej i ogólnie ważnej teorii moralności. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Środa, M. (1993). Idea godności w etyce i kulturze. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Tomasz z Akwinu. (1970). Sprawiedliwość. Tłum. F.F. Bednarski. London: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”.
Wojtyła, K. (1986). Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL.
