Nowe formy badania przeszłości. Przestrzeń międzykulturowa w naukach historycznych

pdf
Opublikowano
marca 4, 2024

Streszczenie

DEFINICJA POJĘCIA: Badania przestrzeni międzykulturowej w naukach historycznych w swojej istocie nawiązują do: 1) sformułowanego w antycznej Grecji terminu ἱστορία (gr. historía), co oznaczało ‘badanie świadectwa’, czyli zdobywanie wiedzy o przeszłości za pośrednictwem badań, a następnie ich krytyczną analizę; 2) „przestrzeni międzykulturowej”, czyli „obszaru” między kulturami, które wzajemnie się przenikają i wchodzą w interakcje na drodze wymiany na wielu płaszczyznach; 3) wprowadzenia badań historycznych w przestrzeń interdyscyplinarną.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Metody badawcze i warsztat historyka ulegał różnorodnym wpływom i zmieniał się na przestrzeni wieków, ale niezmiennie nawiązywał do utrzymania priorytetu źródła historycznego w procesach badawczych. Początkowo zainteresowanie wzbudzały przede wszystkim dzieje polityczne, do których w XIX wieku dołączyły również sprawy gospodarcze i społeczne, a w kolejnym stuleciu pojawiły się zagadnienia związane z cywilizacją i kulturą, w tym badania nad wielo‑ i międzykulturowością w przestrzeni historycznej.

UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Zagadnienia dotyczące przestrzeni międzykulturowej w badaniach historycznych stanowią ważny nurt we współczesnej humanistyce, czerpiący z klasycznego warsztatu historycznego oraz z metod zaimplementowanych z innych dyscyplin, w szczególności z nauk społecznych.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Charakterystyczną cechą współczesnej humanistyki są liczne „zwroty badawcze” otwierające naukę na dotąd nieznane obszary, również w przestrzeni badań historycznych. Przynoszą one nowe możliwości, które jednak nie mogą na gruncie badania przeszłości odrzucić bezkrytycznie klasycznego warsztatu historycznego i bogatego dziedzictwa dorobku nauki humanistycznej.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bachmann‑Medick, D. (2012). Cultural turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze. Tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.

Ben‑Zaken, A. (2010). Cross‑Cultural Scientific Exchanges in the Eastern Mediterranean 1560–1660. Baltimore: Johns Hopkins University Press.

Bloch, M. (1962). Pochwała historii czyli o zawodzie historyka. Tłum. W. Jedlicka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Braudel, F. (1999). Historia i trwanie. Tłum. B. Geremek. Warszawa: Czytelnik.

Domańska, E., Pomorski, J., Kuligowska, A., & Kowalewski Jahromi, P. (2022). Wprowadzenie do metodologii historii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Iggers, G.C. (2010). Historiografia XX wieku. Przegląd kierunków badawczych. Tłum. A. Gadzała. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jameson, F. (2009). The Cultural Turn. Selected Writings on the Postmodern, 1983–1998. London–New York: Verso.

Kowalewski, J. & Piasek, W. (red.). (2010). „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno‑instytucjonalne. Olsztyn: Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko‑Mazurskiego w Olsztynie.

Pomorski, J. (2022a). Przedmiot metodologii historii, jej zakres i struktura. W: E. Domańska, J. Pomorski, A. Kuligowska & P. Kowalewski Jahromi (red.), Wprowadzenie do metodologii historii, (s. 19–34). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rubiés, J.‑P. (2009). Late Medieval Ambassadors and the Practice of Cross‑Cultural Encounters 1250–1450. W: P. Brummett (red.), The ‘Book’ of Travels. Genre, Ethnology, and Pilgrimage, 1250–1700, (s. 37–112). Leiden‒Boston: Brill.

Skibiński, E. & Stróżyk, P. (2021). (red.). Źródło w humanistyce historycznej. Poznań: Wydawnictwo Wydziału Historii UAM.

Smołucha, J. (2022). Znaczenie i rola historii w studiach kulturowych i kulturoznawczych. W: L. Korporowicz, A. Knap‑Stefaniuk, & Ł. Burkiewicz (red.), Studia kulturowe, (s. 77–91). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.

Todorov, T. (1996). Podbój Ameryki: problem innego. Tłum. J. Wojcieszak. Warszawa: Fundacja „Aletheia”.

Topolski, J. (1973). Metodologia historii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

White, H. (1973). Metahistory. The Historical Imagination In Nineteenth‑Century Europe. Baltimore‑London: Johns Hopkins University Press.