Granice pluralizmu etycznego w ujęciu katolickiej nauki społecznej
pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 373_Dankowski_Granice pluralizmu moralnego_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 373_Dankowski_Granice pluralizmu moralnego_K.pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 373en_Dankowski_Granice pluralizmu moralnego_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 373en_Dankowski_Granice pluralizmu moralnego_K.pdf
Opublikowano
lutego 15, 2024
Seria
Copyright (c) 2023 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Zagadnienie pluralizmu etycznego w rozumieniu katolickiej nauki społecznej (KNS) może być rozumiane dwojako: po pierwsze, może dotyczyć stanowiska KNS wobec mnogości systemów etycznych i światopoglądowych we współczesnym świecie (pluralizm zewnętrzny); po drugie – mnogości wartości, norm i ocen etycznych wyrażanych w tej samej sprawie przez różne podmioty w ramach aksjologii KNS. Oba rodzaje pluralizmu są istotne dla definiowania kwestii społecznej w nauczaniu społecznym Kościoła.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Analizie poddano dokumenty Magisterium Kościoła Katolickiego oraz subsydiarnie literaturę przedmiotu odnośnie do wolności religijnej, racjonalności etycznej oraz pluralizmu etycznego i światopoglądowego. O ile w dziedzinie pluralizmu zewnętrznego Sobór Watykański II miał wyraźne znaczenie przełomowe, o tyle w dziedzinie pluralizmu wewnętrznego doktryna katolicka zachowała w czasach soborowych i posoborowych zdecydowaną doktrynalną ciągłość. W ramach KNS rozwija się natomiast wieloaspektowa refleksja nad pluralizmem wartości deklarowanych w kontekście autonomii spraw świeckich.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Opracowanie koncentruje się głównie na kwestii pluralizmu wewnętrznego. Postawiono pytanie badawcze: czy KNS poszerza dopuszczalny zakres pluralizmu ocen moralnych w porównaniu z pluralizmem dopuszczalnym w teologii moralnej? Innymi słowy, czy deklarowana autonomia świata polityki, gospodarki i kultury oznacza, że w paradygmacie KNS dwie osoby mogą mieć odmienną ocenę etyczną tej samej instytucji w tych samych okolicznościach? A jeżeli tak, to jakie są granice tego dopuszczalnego pluralizmu?
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Analiza źródeł oraz metody KNS pozwala wnioskować, że KNS zawiera szerszy zakres pluralizmu opinii i ocen niż tradycyjna teologia moralna z tego względu, iż bada instytucje i struktury społeczne, które w dużej mierze posiadają charakter moralnie indyferentny. Kryterium oceny tych instytucji jest roztropność w realizacji dobra wspólnego. Dalsze wnioski mogą być rezultatem badań nad przyjaźnią polityczną i kulturą spotkania, które postulował papież Franciszek. Badania naukowe tego typu mogą zapoczątkować systematyczną refleksję nad sprawiedliwością w dialogu kulturowym. Przedmiotowa ocena czynu ludzkiego byłaby dopełniana przez diagnozowanie komponentów wewnętrznie‑dobrych bądź wewnętrznie‑złych w samej kulturze. Badania te wymagają refleksji metateoretycznej i metaetycznej w jedności z Magisterium Kościoła.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Dokumenty Kościoła wraz z używanymi skrótami (wszystkie cytaty z powyższych dokumentów podane są z odniesieniem do akapitów w tych dokumentach):
LP – Encyklika Libertas praestantissimus (Leon, XIII, 20 czerwca 1888).
MM – Encyklika Mater et magistra (Jan XXIII, 15 maja 1961).
UR – Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio (Sobór Watykański II, 21 listopada 1964).
NAE – Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate (Sobór Watykański II, 28 października 1965).
DH – Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae (Sobór Watykański II, 7 grudnia 1965).
GS – Konstytucja Duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes (Sobór Watykański II, 7 grudnia 1965).
RH – Encyklika Redemptor hominis (Jan Paweł II, 4 marca 1979)
RP – Adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia (Jan Paweł II, 2 grudnia 1984)
LC – Instrukcja o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu Libertatis conscientia (Kongregacja Nauki Wiary, 22 marca 1986).
SRS – Encyklika Sollicitudo rei socialis (Jan Paweł II, 30 grudnia 1987).
CA – Encyklika Centesimus annus (Jan Paweł II, 1 maja 1991).
KKK – Katechizm Kościoła Katolickiego (Jan Paweł II, 11 października 1992).
VS – Encyklika Veritatis splendor (Jan Paweł II, 6 sierpnia 1993)
Nota – Nota doktrynalna o niektórych aspektach działalności i postępowania katolików w życiu politycznym (Kongregacja Nauki Wiary, 24 listopada, 2002)
Kompendium – Kompendium Nauki Społecznej Kościoła (Papieska Rada Iustitia et Pax, 29 czerwca 2004).
CV – Encyklika Caritas in veritate (Benedykt XVI, 29 czerwca 2009).
MKT – Dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej powołanej przez Stolicę Apostolską W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenia na prawo naturalne (2009)
FT – Encyklika Fratelli tutti (Franciszek, 3 października 2020).
Baniak, J. (2004). Kierunki rozwoju katolickiej nauki społecznej. Społeczeństwo i Kościół, 1, 7–19.
Cuervo, R.F. (1992). John Courtney Murray and the Public Philosophy. W: R.P. Hunt, & K.L. Grasso (red.), John Courtney Murray and the American Civil Conversation, (s. 67–88). Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company.
Dańkowski, D. (2020). Sprawiedliwość rozeznawana – między prawem a słusznością. Perspektywa pastoralna, duchowa i pedagogiczna. Studia Bobolanum, 2, s. 113–144.
Hollenbach D. (2003). The Common Good and Christian Ethics. Cambridge: Cambridge University Press.
Juros, H. (1998). Spór o metodologię nauki społecznej Kościoła. W: F. Kampka, & C. Ritter (red.), Jan Paweł II. Centesimus annus. Tekst i komentarze, (s. 349–372). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Murray, J.C. (1988). We Hold These Truths. Kansas City: Sheed and Ward.
Strzeszewski, Cz. (1994). Katolicka nauka społeczna. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Ślipko, T. (1984). Zarys etyki ogólnej. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Tomasz z Akwinu. (1970). Suma teologiczna (II–II, qu. 57–80). London: Veritas Foundation Publication Centre.
Żeleźnik, T. (2004). Pojęcie kwestii społecznej. Rozważania na tle publikacji w czasopiśmie włoskim „La Società”. Społeczeństwo i Kościół, 1, 89–103.
