DEFINICJA POJĘCIA: Termin „wywiad” (intelligence) w znaczeniu szerokim odnosi się do wszystkich kategorii wywiadu, m.in. zagranicznego, krajowego (kontrwywiadu), tajnych operacji (covert action) i innych aspektów działalności wywiadowczej. W tym kontekście, ze względu na dużą liczbę definicji tego pojęcia, należy wyszczególnić pewne cechy wspólne, które można zawęzić do czterech głównych grup: wywiad jako informacja, proces, misja i organizacja.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Początek badań nad wywiadem (intelligence studies) datuje się na lata 50. XX wieku. Od tego czasu trwa dyskusja nad kompleksową definicją pojęcia wywiadu. Mimo to nadal nie wypracowano definicji akceptowanej przynajmniej przez większość naukowców. Definicje prawne, zawarte w aktach prawnych różnych państw, występujące w oficjalnych dokumentach rządowych, są z kolei zazwyczaj bardzo ogólne i nie wyczerpują istoty tematu.

UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Podstawową kwestią jest postrzeganie wywiadu jako informacji (rozumianej też jako wiedza), która ma pomóc w podejmowaniu strategicznych decyzji. Zanim informacja wywiadowcza, jako efekt pracy wywiadu, trafi do określonych odbiorców, musi zostać odpowiednio przetworzona, w ramach procesu określanego jako cykl wywiadowczy (intelligence cycle). Elementem wywiadu jest również działalność pozainformacyjna nazywana misją, do której zalicza się misję kontrwywiadowczą oraz tajne operacje wywiadu (covert action). Ostatnim elementem definicji wywiadu jest jego organizacja, czyli funkcjonowanie służb wywiadowczych i ich umiejscowienie w strukturze państwa.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: W poszukiwaniu kompleksowej definicji terminu „wywiad” naukowcy i praktycy proponowali szereg różnych rozwiązań – od niezwykle szerokich do bardzo wąskich definicji, a nawet całkowitą rezygnację z prób ich wypracowania i skupienie się na praktycznych aspektach działalności wywiadowczej. Wydaje się jednak, że wyszczególnienie cech wspólnych występujących w większości definicji jest najrozsądniejszym rozwiązaniem i może najlepiej wyjaśnić istotę omawianego pojęcia.