Myśl społeczna Kościoła wobec współczesnej humanistyki

pdf
Opublikowano
marca 4, 2024

Streszczenie

DEFINICJA POJĘCIA: Tekst odwołuje się do szerokiego rozumienia humanistyki. W takim ujęciu obejmuje ona nie tylko literaturoznawstwo, językoznawstwo czy nauki o kulturze, ale również nauki społeczne, takie jak socjologię czy nauki o polityce. Również myśl społeczna Kościoła oznacza nie tylko jego nauczanie społeczne, ale również stanowiska względem spraw politycznych, społecznych, ekonomicznych prawnych czy kulturowych zakorzenione w wypowiedziach Magisterium Kościoła katolickiego.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Cezurę „współczesności” humanistyki w niniejszym tekście stanowi przełom postmodernistyczny w kulturze, datowany symbolicznie na rok wydania pracy J.‑F. Lyotarda La Condition Postmoderne (1979). Konsekwentnie myśl społeczna Kościoła wchodząca w relację ze współczesną humanistyką analizowana jest od pontyfikatu Jana Pawła II.

UJECIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Humanistykę i Kościół łączy nie tylko historia, ale centralne znaczenie pytania antropologicznego. W związku z historycznymi uwarunkowaniami i kulturowymi przemianami rodzi się jednak wątpliwość, czy możliwe jest udzielenie na nie tożsamej odpowiedzi w obu przypadkach. W tekście ukazany został zatem krytyczny i samokrytyczny wymiar dialogu Kościoła z paradygmatami współczesnej humanistyki, jak również przenikanie płynących z niej inspiracji i założeń do katolickiej myśli społecznej.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I ­REKOMENDACJAMI: Analiza relacji myśli społecznej Kościoła i współczesnej myśli humanistycznej ukazuje, że dominujące współcześnie idee, pozostające w napięciu, a nawet w swej istocie niezgodne z depositum catholicae fidei, mogą pomagać Kościołowi odkrywać jakiś wymiar niesionej przezeń prawdy, mogą jednak również powodować jej wykrzywienie. Kluczowe dla owocnego dialogu Kościoła ze współczesną humanistyką wydaje się zatem utrzymanie pierwszeństwa metody dedukcyjnej nad indukcyjną w teologii.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Colosi, P.J. (2018). Ratzinger, Habermas i Pera o racji publicznej i religii. Chrześcijaństwo–Świat–Polityka, 21, 36–53.

Congar, Y. (2001). Prawdziwa i fałszywa reforma w Kościele. Tłum. A. Ziernicki. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Cupich, B. (2018). Pope Francis’ Revolution of Mercy. Amoris Laetitia as a New Paradigm of Catholicity. Pobrane z: http://www.lastampa.it/2018/02/09/vaticaninsider/eng/documents/pope-francis-revolution-of-mercy-amoris-laetitia-as-a-new-paradigm-of-catholicity-skMox0lKtoX5szfKH6QgrL/pagina.html (dostęp: 15.06.2023).

Delsol, Ch. (2017). Nienawiść do świata. Totalitaryzmy i ponowoczesność. Tłum. M. Chojnacki. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Domańska, E. (2018). Luka paradygmatyczna we współczesnej humanistyce. W: E. Winiecka (red.), Mody. Teorie i praktyki, (s. 17–32). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Finkielkraut, A. (1999). Zagubione człowieczeństwo. Esej o XX wieku. Tłum. M. Fabjanowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Franciszek. (2015). Laudato Si. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html (dostęp: 15.06.2023).

Franciszek. (2020). Fratelli tutti. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html (dostęp: 15.06.2023).

Gierycz M. (2021), European Dispute Over the Concept of Man. Study in political anthropology. Cham: Springer.

Gierycz, M. (2022). A New Dimension of the Catholic Church’s Influence on the World. On the Novelty of the Social Teaching of St. John Paul II. Religions, 12, 1217.

Jan Paweł II. (1979), Redemptor hominis, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_04031979_redemptor-hominis.html (dostęp: 15.06.2023).

Jan Paweł II. (1987). Sollicitudo rei socialis. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_30121987_sollicitudo-rei-socialis.html (dostęp: 15.06.2023).

Jan Paweł II. (1993). Veritatis splendor. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_06081993_veritatis-splendor.html (dostęp: 15.06.2023).

Jan Paweł II. (1998). Fides et ratio. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_14091998_fides-et-ratio.html (dostęp: 15.06.2023).

Jan Paweł II. (2006). Adhortacja apostolska „Ecclesia in Europa”. W: M. Romanek (red.), Adhortacje apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Kupczak, J. (1999). W stronę wolności. Szkice o antropologii Karola Wojtyły. Paryż–Kraków: Cerf Stowarzyszenie Kairos.

Łebkowska, A. (2017). Autorefleksyjność współczesnych nauk humanistycznych i co powinno z tego wynikać. Teksty drugie, 1, 244–252.

Melina, L. (2018). Wyzwania Amoris laetitia dla teologa moralisty. Teologia i Moralność, 1, 25–38.

Próchnicki, W. (2018). Rzeczywistości współczesnej humanistyki. W: J. Ławski, & K.K. Pilichiewicz (red.), Uniwersytet XXI wieku. Nauka i lokalność. Studia, (s. 61–82). Białystok: Wydawnictwo Prymat.

Ratzinger, J. (2005). Europa Benedykta w kryzysie kultur. Tłum. W. Dzie­ża. Częstochowa: Święty Paweł.

Ratzinger, J. (2005a). Homilia na rozpoczęcie konklawe. Pobrane z: https://papiez.wiara.pl/doc/371808.Homilia-kard-Josepha-Ratzingera-na-rozpoczecie-konklawe-caly (dostęp: 15.06.2023).

Seifert, J. (2017). Does pure Logic threaten to destroy the entire moral Doctrine of the Catholic Church? Aemaet. Wissenschaftische Zeitschrift für Philosophie und Theologie, 6, 1–9.

Vance, C.S. (2007). Konstruktywizm społeczny. Kłopoty z historią seksualności. W: R.E. Gryciuk, & A. Kościańska (red.), Gender. Perspektywa antropologiczna. T. 2: Kobiecość, męskość, seksualność. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Vattimo, G. (2006). Koniec nowoczesności. Tłum. M. Surma‑Gawłowska. Kraków: Universitas.

Weigel, G. (2002). Świadek nadziei. Biografia Papieża Jana Pawła II. Tłum. M. Tarnowska. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Zawadzki, A. (2009). Literatura a myśl słaba. Kraków: Universitas.

Życiński, J. (2001). Bóg postmodernistów. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.