Pluralizm wartości

pdf
Opublikowano
lutego 16, 2024

Streszczenie

DEFINICJA POJĘCIA: Hasło dotyczy jednej z podstaw sporów moralnych, jakim jest slaby bądź silny pluralizm wartości. Ten ostatni obejmuje wartości wzajemnie nieprzeliczalne. Pierwszy uznaje natomiast przeliczalność wartości, a zatem możliwość ich porównywania i hierarchizacji.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: W trakcie analizy historycznej prezentowane są stanowiska dotyczące pluralizmu wartości i jego rodzajów, począwszy od sofistów, Platona, Arystotelesa i stoików, myślicieli średniowiecznych, nowożytnych, aż do aksjologów fenomenologicznych i stanowiska Isaiaha Berlina.

UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Najważniejszym aspektem problemowym są rozbieżności w rozumieniu słabego i mocnego pluralizmu, które można prześledzić w oparciu o pisma Leszka Kołakowskiego, Bernarda Williamsa i Johna Kekesa. Główna oś sporu dotyczy szans na sprowadzenie wszystkich wartości do wspólnego mianownika i konsekwencji takiego ujęcia.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA I WNIOSKI Z REKOMENDACJAMI: Na koniec podjęta jest próba przedstawienia zadań i ograniczeń teorii etyki w sytuacji uznania silnego pluralizmu.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Berlin, I. (2017). Wolność. Tłum. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Galarowicz, J. (1997). Fenomenologiczna etyka wartości. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.

Galewicz, W. (1985). U podstaw aksjologii Dietricha von Hildebranda. Znak, 4, 27–40.

Hartmann, N. (1974). Najważniejsze problemy etyki. Tłum. A. Węgrzecki. Znak, 11, 1422–1454.

von Hildebrand, D. (1988). Kategorie ważności. Tłum. W. Galewicz. W: W. Galewicz (red.), Z fenomenologii wartości, (s. 131–160). Kraków: Papieska Akademia Teologiczna.

Ingarden, R. (1966). Czego nie wiemy o wartościach. W: Przeżycie, dzieło wartość, (s. 83–127). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Kant, I. (2005). O porzekadle: to może być słuszne w teorii ale nic nie jest warte w praktyce. Tłum. M. Żelazny. W: Rozprawy z filozofii historii, (s. 117–152). Kęty: Wydawnictwo Antyk.

Kekes, J. (1993). The morality of pluralism. New Jersey: Princeton University Press.

Locke, J. (1955). Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. T. 1. Tłum. B.J. Gawecki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Mariański, J. (2022). Pluralizm społeczno‑kulturowy jako megatrend a religijność i moralność. Studium socjologiczne. Lublin: Wyższa Szkoła Nauk Społecznych.

Nietzsche, F. (2000). Z genealogii moralności. Tłum. L. Staff. Gdańsk: Tower Press.

Tatarkiewicz, W. (1989). O bezwzględności dobra. W: Dobro i oczywistość, (s. 25–103). Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Tucker, M. (2016). Two kinds of value pluralism. Utilitas, 3, 1–14.

Węgrzecki, A. (1975). Scheler. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Williams, B. (1999). Konflikt wartości. Tłum. T. Duliński. W: Ile wolności powinna mieć wola?, (s. 115–128). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.