Prawne aspekty polityki historycznej

PDF
Opublikowano
marca 6, 2024

Streszczenie

DEFINICJA POJĘCIA: Prawo może być wykorzystane jako środek tworzenia określonej wizji historii oraz jej oceny. Spełnia także rolę narzędzia kształtowania świadomości historycznej oraz realizacji sprawiedliwości przejściowej. Jest to tak zwany proces jurydyzacji historii.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Polska stosuje prawo jako narzędzie polityki historycznej. Szczególnie dotyczy to okresu po 1989 roku.

UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Fakty historyczne, ich interpretacja oraz ocena poprzez odpowiednie regulacje prawne uzyskują szczególny status ochrony. Prawo kształtuje także świadomość społeczną poprzez odwołanie do ważnych wydarzeń historycznych, wybitnych postaci, osiągnięć narodu oraz symboliki państwowej i narodowej. Ustawy, które zagadnienia te regulują, noszą nazwę memorialnych lub używa się terminu prawo pamięci. Prawo może przewidywać odpowiedzialność karną z tytułu negacji określonych faktów historycznych lub głoszenia twierdzeń dyfamacyjnych. Możliwe jest zastosowanie ochrony cywilnoprawnej dobrego imienia Rzeczypospolitej i Narodu Polskiego.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I ­REKOMENDACJAMI: Postuluje się wprowadzenie nowego prawa osobistego poczucia tożsamości narodowej, które uzupełniłoby katalog dóbr osobistych zawarty w art. 23 k.c. Coraz częściej uznaje się, że stosowanie sądowej ochrony tego prawa byłoby skuteczniejszą metodą niż korzystanie ze środków prawnokarnych.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Balcerzak, M. (2019). Ochrona pamięci o ofiarach zbrodni II wojny światowej i prawdy historycznej z perspektywy prawa międzynarodowego. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 133–153). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Chwedoruk, R. (2015). Polityka historyczna w Europie – periodyzacja i wiodące dyskursy. Studia Politologiczne, 35, 47–74.

Czarnota, A. (2015). Między polityką a prawem, czyli o sprawiedliwości okresu przejściowego. Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica. Ethica–Aesthetica–Practica, 27, 13–35.

Czepek, J. (2019), Granice wolności ekspresji i dopuszczalność ingerencji państwa w wypowiedzi zniekształcające pamięć o Holokauście w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 207–223). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Grześkowiak, A. (2018). Artykuł 55a ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w relacji do art. 55 tej ustawy oraz art. 133 Kodeksu karnego. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych, 2(58), 148–172.

Kulesza, W. (2009). „Kłamstwo o Auschwitz” jako czyn zabroniony w polskim i niemieckim prawie karnym. W: Ł. Pohl (red.), Aktualne problemy prawa karnego. Księga pamiątkowa z okazji Jubileuszu 70. urodzin Profesora Andrzeja J. Szwarca, (s. 297–313). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Kulesza, W. (2018). Polska godność narodowa w świetle prawa karnego. Czasopismo Prawno-Historyczne, 1, 153–185.

Lewandowski, B. (2019). Krótki żywot penalizacji dyfamacji narodu i państwa polskiego – studium przypadku i wnioski na przyszłość. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 305–329). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Lackoroński, B. (2020). Cywilnoprawna ochrona dobrego imienia Rzeczypospolitej Polskiej i Narodu Polskiego (art. 53o–53q ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu). W: P. Grzebyk (red.), Odpowiedzialność za negowanie zbrodni międzynarodowych. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.

Radwan, A. (2019). Między negacjonizmem a dyfamacją. Ustawodawca jako moderator dyskusji o przeszłości. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 81–133). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Rakiewicz, F. (2019). Naruszenie dóbr osobistych w związku z rozpowszechnianiem nieprawdziwych przekazów dotyczących czasów II wojny światowej na przykładzie wypowiedzi o „polskich obozach koncentracyjnych”. Analiza praktyki sądowej. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 249–291). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Rydel, J. (2019). Niemiecka polityka historyczna. Cele i metody. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 19–29). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Suchan, M. (2019). Narzędzia prawne jako element strategii w prowadzeniu polityki historycznej. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 133–153). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Urbańczyk, M. (2009). Liberalna doktryna wolności słowa a swoboda wypowiedzi historycznej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Zych, T. (2019). Modele odpowiedzialności prawnej za kłamstwo historyczne i ich legitymizacja. W: A. Radwan, & M. Berent (red.), Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie, (s. 165–183). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.