Ekonomia literatury
pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 328_Ruszar_Ekonomia literatury_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 328_Ruszar_Ekonomia literatury_K.pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 328en_Ruszar_Ekonomia literatury_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 328en_Ruszar_Ekonomia literatury_K.pdf
Opublikowano
marca 4, 2024
Copyright (c) 2023 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Ekonomia literatury jest zbiorem indywidualnych projektów i niejednorodnych metod badawczych zajmujących się intertekstualnymi związkami między pracami klasyków ekonomii politycznej a dziełami literackimi. Wyniki wykraczają poza literaturoznawstwo w kierunku antropologii i historii idei.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: W ujęciu badaczy neomarksistowskich literatura jest reprezentacją świadomości kapitalistycznej i stąd w procesie jej badania ważna jest psychologia, a nawet psychopatologia. Wpływy tzw. twardej ekonomii są w tym wypadku ograniczone. Ujęcie antropologiczne wychodzi z kolei z założenia, że człowiek w kapitalizmie jest produktem stosunków społeczno‑gospodarczych, a wyzwolenie go z pozycji fałszywej świadomości można osiągnąć dzięki zmodyfikowanej teorii marksistowskiej.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Współczesną ekonomię literatury zdominowały badania symbolicznej sfery pojęć ekonomicznych oraz ich kulturowej funkcji. Natomiast tradycyjny opis funkcjonowania konkretów gospodarczych i społecznych w świecie przedstawionym oraz wykrywanie w nim teorii ekonomicznych sąsiadował z socjologizującymi badaniami dochodów pisarzy lub funkcjonowania rynku wydawniczego. Nowe metody, jeśli kontynuują socjologiczne podejście, to albo w ujęciu feministycznym, albo w zgodzie z ustaleniami teorii stworzonej przez Pierre’a Bourdieu.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Nowsze ujęcia ekonomii w literaturze zajmują się tak zwaną „miękką ekonomią”, czyli sferą symboliczną i ideologiczną, więc badają retorykę i narrację tekstów z uwzględnieniem metafor ekonomicznych albo tzw. podmiotu kapitalistycznego pragnienia. I mimo że badania nad metaforami przynoszą najciekawsze efekty, socjologiczne ujęcia oraz obraz gospodarczego komponentu świata przedstawionego w dziełach literackich również nie powinien zostać zarzucony, ponieważ stanowi istotny element wielu wybitnych utworów.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bachórz, J. (1991). Polska zwyciężyła Niemców pod Grunwaldem, a co z tego? O ekonomii politycznej Bolesława Prusa. Teksty Drugie, 5, 45–61.
Bachórz, J. (red.). (2000). Pieniądz w literaturze i teatrze. Sopot: Pracownia Impuls.
Baron‑Milian, M. (2015). Wat plus Vat. Związki literatury i ekonomii w twórczości Aleksandra Wata. Katowice: Oficyna Wydawnicza.
Bartoszyński, K. (1991). Ekonomia – historia – literatura. Na marginesie twórczości Fryderyka Skarbka. Teksty Drugie, 5.
Czepulis‑Rastenis, R. (1991). Zagadnienia gospodarcze w tekstach literackich „Gazety Codziennej” w 1859 roku. Teksty Drugie, 5, 87–97.
Heinzelmann, K. (1980). The Economics of the Imagination. Amherst: University of Massachusetts Press.
Hörisch, J. (2010). Orzeł czy reszka. Poezja pieniądza. Tłum. J. Kita‑Huber, & S. Huber. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Iwasiów, I., & Zawiszewska, A. (red.). (2014). Księgowanie. Literatura, kobiety, pieniądze. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Jankowicz, G., Marecki, P., Pałęcka, A., Sowa, J., & Warczok, T. (2014). Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań. Kraków: Korporacja Ha!art.
Jedlicki, J. (1991). Proces przeciwko miastu. Teksty Drugie, 5, 5–24.
Kłosiński, M., & Tomczok, P. (red.). (2017). Ekonomiczne teorie literatury. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kryński, S. (red.). (1992). Od Koźmiana do Czernika. Studia i szkice o literaturze polskiej XIX i XX wieku. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Łapiński, Z. (1991). Wiedza posępna, wiedza radosna. Teksty Drugie, 5, 1–4.
Osteen, M., & Woodmansee, M. (red.). (1999). The New Economic Criticism. Studies at the Interface of Literature and Economics. London–New York: Routledge.
Ruszar, J.M. (2016). Wytarty profil rzymskich monet. Ekonomia jako temat literacki w twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: Instytut Literatury.
Ruszar, J.M. (2020). Zapasy ze światem Zbigniewa Herberta. Esej o życiu pisarzy w czasach pierwszych sekretarzy. Kraków: Instytut Literatury.
Shell, M. (2015). Ekonomia literatury. Tłum. A. Małecka. Kraków: Korporacja Ha!art.
Tomczok, P., & Wolski, P. (red.). (2017). Literackie ekonomie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Tomczok, P. (2018). Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
