E-literatura. Nowy nurt w studiach kulturowych
pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 265-Bodzioch-Bryla_E-literatura.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 265-Bodzioch-Bryla_E-literatura.pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 265en-Bodzioch-Bryla_E-literatura.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 265en-Bodzioch-Bryla_E-literatura.pdf
Opublikowano
lutego 16, 2023
Copyright (c) 2022 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: E-literatura to relatywnie nowy nurt we współczesnej humanistyce, reprezentowany przez utwory wykorzystujące właściwości nowych mediów, będące strukturami intermedialnymi i interkulturowymi.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Ujęcie definicyjne e-literatury ewoluuje, a jego źródła są różnorodne. Spośród kontekstów, z których wyrosła i czerpie e-literatura, najczęściej wskazywanymi przez badaczy są: stricte technologiczny (Europa Zachodnia i USA), filmoznawczy, ludologiczny oraz artystyczno-literacki (Polska). Najstarsze źródła nowomedialnych eksperymentów strukturalnych sięgają antyku i średniowiecza, późniejsze zaś – literackich i artystycznych ruchów awangardowych.
PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: E-literatura charakteryzuje się występowaniem specyficznych cech odróżniających ją od literatury drukowanej. Są to m.in. nielinearność, splotowość, wielowarstwowość (modułowość) elementów składowych, uprzestrzennienie, immersyjność, płynność (flow), figuratywny charakter, architektoniczny potencjał, a także występowanie szczelin (celowo wprowadzonych niedomknięć), w których autor w pewnym zakresie ustępuje miejsca odbiorcy, by ten mógł partycypacyjnie uczestniczyć w lekturze, personalizując ścieżkę literacką.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA ZWNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Nurt e-literatury wkroczył na stałe do współczesnej humanistyki i dynamicznie się rozwija. Coraz więcej uczelni ma w swej ofercie przedmioty z nim związane, a coraz liczniejsza grupa badaczy podejmuje się naukowej analizy e-utworów. Powstają i rozwijają się źródła gromadzące utwory nowomedialne (np. Electronic Literature Collection). Co prawda, na skutek zmian technologicznych część utworów okresowo przechodzi w stan cyfrowej hibernacji, ale powoli kolejne fale cyfrowych fuzji i konwergencji przywracają je do życia.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bodzioch-Bryła, B. (2019). Sploty: przepływy, architek(s)tury, hybrydy. Polska e-poezja w dobie procesualności i konwergencji. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM.
Czapliński, P., Nycz, R., Antonik, D., Bednarek, J., Dauksza, A., & Misun, A. (red.). (2017). Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Electronic Literature Organization. (2022). Electronic Literature Collection. Pobrano z: http://collection.eliterature.org (dostęp: 10.10.2022).
Hayles, K.N. (2011). Literatura elektroniczna. Czym jest?, cz. 1. Tłum. S. Fizek & M. Pisarski. Techsty, 7. Pobrano z: http://www.techsty.art.pl/magazyn/magazyn7/literatura_elektroniczna_czym_jest_1.html (dostęp: 10.10.2022).
Hejmej, A. (2015). W kulturze dźwięku. Słuchanie literatury. Teksty Drugie, 5, 88–102.
Hejmej, A. (2017). Badanie intermedialne i nowa humanistyka. W: P. Czapliński, R. Nycz & in. (red.), Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Marecki, P. (2015). Za darmo. Ekonomia literatury cyfrowej. Teksty Drugie, 3, 457–471.
Marecki, P. (2018). Gatunki cyfrowe. Instrukcja obsługi. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Marecki, P. (2018). Między kartką a ekranem. Cyfrowe eksperymenty z medium książki w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nycz, R. (2017). Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Pająk, A. (2008). Islamskie ogrody i barokowe teksty-maszyny. Porady dla hipertekstowych ogrodników. Techsty, 4. Pobrano z: http://www.techsty.art.pl/magazyn4.html (dostęp: 10.10.2022).
Pająk, A. (2009). Współczesne generatory cyfrowe. Perspektywy Kulturoznawcze, 2, 20–37.
Pawlicka, U. (2017). Literatura cyfrowa. W stronę podejścia procesualnego. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Rypson, P. (2002). Piramidy, słońca, labirynty. Poezja wizualna w Polsce od XVI do XVIII wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Winiecka, W. (2020). Poszerzanie pola literackiego. Studia o literackości w Internecie. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
