DEFINICJA POJĘCIA: Podmiotowość kulturowa jest ujmowana w kontekście systemu społeczno-kulturowego oraz systemu kulturowego. Samo pojęcie podmiotowości jest wyraźnie odróżnione od sprawczości, która nie uwzględnia najbardziej centralnej kategorii – wartości podmiotowych. Podmiotowość indywidualna jest rozumiana jako stan i proces realizacji własnej indywidualności oraz przysługującego ludziom człowieczeństwa. Podmiotowość zbiorowa to zaś stan społeczeństwa i jego kultury, który sprzyja ekspresji podmiotowości indywidualnej. Podmiotowość kulturowa pojmowana jest jako: 1. Zasadnicza właściwość (dominanta) wytworów kultury, polegająca na wspieraniu podmiotowości indywidualnej i zbiorowej; 2. Respektowanie praw kulturowych ludzi i ich zbiorowości w relacjach społecznych, społecznościach i instytucjach.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: W kontekście historycznym podmiotowość była interpretowana poprzez odwoływanie się do personalistycznego rozumienia osoby ludzkiej, właściwej realizmowi krytycznemu idei podmiotu, a także fenomenologicznej personae dramatis, odnoszącej się również do filozofii dramatu. Podmiotowość jest przedstawiana także jako efekt wyboru i praktykowania bycia-ku­-Dobru – w pięciu wymiarach (porządkach) świata: naturalnym, praktycznym i społecznym oraz kulturowym i transcendentnym.

PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: Pojęcie podmiotowości kulturowej zawiera w sobie dwa pojęcia składowe: podmiotowości oraz kultury/kulturowości, które są trudne do zdefiniowania. Budzą one bardzo wiele wątpli­wości i są przedmiotem niekończących się i być może nierozstrzygalnych sporów. Oba mają jednak absolutnie centralne znaczenie dla zrozumienia człowieka oraz społeczeństwa, a także samej podmiotowości i kultury (kulturowości).

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I ­REKOMENDACJAMI: Zdaniem Margaret S. Archer podmiotowość człowieka to efekt procesów morfogenezy i morfostazy. Uruchamia je działanie ludzkie zorientowane na realizację trosk w ramach przyjętych projektów (realizacyjnych) i wypracowanego modus vivendi z porządkami świata: naturalnym, praktycznym, społecznym oraz – dodać trzeba – kulturowym i transcendentnym. Autor hasła proponuje, aby podmiotowość rozumieć jako indywidualne i zbiorowe, świadome transcendowanie ku Dobru, poprzez wybór praktykowania idei Dobra. Kultura w tym ujęciu jest tym, co sprzyja ekspresji podmiotowości indywidualnej i zbiorowej.