Wojny kulturowe

PDF
Opublikowano
lutego 16, 2023

Streszczenie

DEFINICJA POJĘCIA: Termin „wojny kulturowe” odnosi się do sumy konfliktów dotyczących różnorodnych dziedzin życia, których osią jest pokojowe starcie spolaryzowanych grup w obrębie kultury narodowej. Współzawodniczące ze sobą grupy odwołują się do odmiennych zestawów wartości, determinujących konkretne rozwiązania w dziedzinie polityki społecznej.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Pojęcie culture wars („wojny kulturowe”) wprowadził do debaty publicznej James Davison Hunter w 1991 roku. Spopularyzował je polityk Patrick Buchanan, który rok później, podczas Narodowego Zjazdu Republikanów, wygłosił tezę, że „wojny kulturowe” to „walka o duszę Ameryki”.

PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: Istotę zjawiska, jakim jest wojna kulturowa, można zrozumieć tylko przy zastosowaniu interdyscyplinarnego podejścia do problemu. Dotyczy on bowiem konfliktu dwóch podstawowych wizji porządku świata: konserwatywnych i liberalno-lewicowych. Zderzenie tych światopoglądów to walka nie tylko o polityczny i społeczny ład, ale także o system wartości podstawowych. Jest to więc w istocie spór cywilizacyjny.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I ­REKOMENDACJAMI: Mimo nierozstrzygalnego charakteru sporów moralnych możliwe jest złagodzenie konfliktu. Ważne jest podjęcie wysiłku zrozumienia stanowiska adwersarzy oraz zauważenia słabości własnej pozycji, zmniejszenie radykalizacji języka używanego w sporze i ciągłe negocjowanie wspólnych sensów.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Benda, J. (2014). Zdrada klerków. Tłum. M. Mossakowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Berger, P., & Zijderveld, A. (2010). Pochwała wątpliwości. Jak mieć przekonania i nie stać się fanatykiem. Tłum. S. Baranowski. Kraków: Wydawnictwo vis-à-vis/Etiuda.

Burszta, W.J. (2013). Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.

Eagleton, T. (2012). Po co nam kultura? Tłum. A. Górny. Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA.

Gehlen, A. (2001). W kręgu antropologii i psychologii społecznej. Tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.

Halkiewicz-Sojak, G. (2021). Wojna kulturowa a destrukcja uniwersyteckiej polonistyki. Forum Akademickie, 1, 35–38.

Hrynicki, W.M. (2014). Pojęciowe aspekty bezpieczeństwa kulturowego oraz jego zagrożenia w Europie. Kultura Bezpieczeństwa. Nauka–Praktyka–Refleksje, 16, 190–204.

Hunter, J.D. (1991). Culture Wars. The Struggle to Define America. New York: Basic Books.

Hunter, J.D. (1994). Before the Shooting Begins. Searching for Democracy in America’s Culture War. New York: Free Press.

Hunter, J.D. (2010). To Change the World. The Irony, Tragedy, and Possibility of Christianity in the Late-Modern World. New York and Oxford: Oxford University Press.

Jan Paweł II. (1982). Familiaris consortio. Adhortacja apostolska Jana Pawła II o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym. Kraków: Wydział Duszpasterstwa Kurii Metropolitalnej.

Katechizm Kościoła Katolickiego. (2020). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.

Lubowicki, K. (red.). (1999). Posoborowe dokumenty Kościoła Katolickiego o małżeństwie i rodzinie, T. 1. Kraków: Wydawnictwo M.

Markowski, M.P. (2019). Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu. Kraków: Wydawnictwo Karakter.

Paweł VI. (1968). Encyklika papieża Pawła VI „Humanae vitae” o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego. Kraków: [s. n.].

Stanisławczyk, B. (2018). Wojna kulturowa w świetle badań interdyscyplinarnych. W: E. Chodźko & P. Szymczyk (red.), Literatura i kultura w życiu człowieka – wybrane motywy. Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL.

Ślipko, T. (1982). Zarys etyki szczegółowej, T. 2. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.

de Tocqueville, A. (2005). O demokracji w Ameryce. Tłum. B. Janicka & M. Król. Warszawa: Fundacja Aletheia.