Znaczenie i rola historii w studiach kulturowych i kulturoznawczych
Opublikowano
lutego 16, 2023
Copyright (c) 2023 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Historia jako dyscyplina naukowa ma swoje źródła już w czasach antycznych. Grecka etymologia tego słowa oznacza tyle, co „dociekanie”. Chodzi więc o zdobywanie wiedzy o przeszłości poprzez badanie i krytyczne analizowanie materiałów wytworzonych przez pojedynczych ludzi i całe społeczeństwa. Dopełnieniem tego obrazu jest analiza dziejów pod kątem znaczenia różnorodnych przyczyn i skutków aktywności ludzkiej.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Od czasu Herodota i Tukidydesa pisarze historyczni starają się wyjaśniać wydarzenia z przeszłości w oparciu o różnorodne kategorie źródeł. W ciągu wieków zmieniały się metody badawcze i pola zainteresowań historyków. Dzieje polityczne i religijne, które przyciągały uwagę badaczy średniowiecza i epoki nowożytnej, w XIX wieku zastąpione zostały przez sprawy gospodarcze i społeczne, a w następnym stuleciu modne stały się badania kwestii cywilizacyjnych i kulturowych.
PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: Do analizy spraw kulturowych i kulturoznawczych wykorzystuje się nie tylko metody historyczne, ale również te zaczerpnięte z nauk społecznych, a nawet ścisłych. Szczególną rolę w tym zakresie odegrała w ostatnim okresie metodologia marksistowska. Współczesny obszar badań kulturowych i kulturoznawczych w wielu uniwersytetach został zdominowany przez ten właśnie kierunek, odsuwając na drugi plan tradycyjny warsztat historyka.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Współcześnie warsztat i metody badawcze wypracowane przez historyków, które prowadzić miały do ustalenia faktów historycznych, są coraz częściej zastępowane tzw. „innowacyjnymi” metodami i celami badawczymi stosowanymi w obrębie nauk społecznych, a nawet ścisłych. Potrzeba odnalezienia właściwego źródła oraz przeprowadzenie jego poprawnej krytyki, która pomaga ustalić jego wiarygodność i autentyczność, a następnie postawić właściwe wnioski, zastępowana jest często śmiałymi, ale mającymi niewiele wspólnego z rzeczywistością hipotezami. Ofiarą tych zmian stały się m.in. języki klasyczne, czyli greka i łacina, usuwane coraz powszechniej ze wszystkich typów szkół i kierunków studiów.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Assis, A.A. (2014). What is History For? Johann Gustav Droysen and the Functions of Historiography. New York–Oxford: Berghahn.
Billanovich, G. (1951). Petrarch and the Textual Tradition of Livy. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 3/4, 137–208.
Donà, C. (2011). Lo spirito tedesco e la crisi della mezza età. „Deutscher Geist in Gefahr”(1932). W: Ernst Robert Curtius e l‘identità culturale dell‘Europa, Atti del XXXVII Convegno Interuniversitario. Bressanone–Innsbruck, 13–16 luglio 2009, (s. 39–56). Padova: Esedra.
Dziamski, G. (2020). Kulturoznawstwo – nowa dyscyplina czy nowy obszar badań?. Człowiek i Społeczeństwo, 49, 51–67.
Gooch, G.P. (1935). History and Historians in the Nineteenth Century. London–New York–Toronto: Longmans, Green and Co.
Gordon, S. (1991). The history and philosophy of social science. London–New York: Routledge.
Hall, S. (1992). Cultural Studies and its Theoretical Legacies. W: L. Grossberg, C. Nelson & P. Treichler (red.), Cultural Studies, (s. 277–294). New York–London: Routledge.
Ilnicka-Miduchowa, R. (1965). Poglądy Stanisława Staszica na nauczanie historii. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP. Prace Historyczne II, 20, 87–100.
Janicki, J.J. (2010). Błogosławiony Wincenty Kadłubek – nauczyciel miłości Boga i Ojczyzny, w świetle tekstów liturgicznych i nauczania Kościoła. Kieleckie Studia Teologiczne, 9, 35–60.
Janicki, K. (2021). Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Kimla, P. (2009). Historycy-politycy jako źródło realizmu politycznego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Matuszewski, J., & Uruszczak, W. (2017). O symulowanej nauce, czyli o niekompetentnej, nieudolnej i nieudanej rekonceptualizacji społecznej, kulturowej, gospodarczej i politycznej historii I Rzeczypospolitej, nierzetelnym postępowaniu habilitacyjnym i groźnym pomruku metodologicznym à la Otwock. Zeszyty Prawnicze, 1, 177–223.
Piechnik, L. (2003). Powstanie i rozwój jezuickiej „Ratio Studiorum” (1548–1599). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Rokosz, M. (2018). Jan Długosz – „my z niego wszyscy”. W: T. Gąsowski & J. Smołucha (red.), Krakowskie środowisko historyczne XV–XX w. Ludzie–Idee–Dzieła, (s. 151–167). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Rudnicka, N., & Chvankova, A. (2020). Analiza informacji w mediach polskich i rosyjskich w dniu odebrania Nagrody Nobla przez Olgę Tokarczuk. Forum Artis Rhetoricae, 1, 49–57.
Saryusz-Wolska, M. (2012). Uhistorycznienie nauk o kulturze – niemieckie modele kulturoznawstwa. Przegląd Kulturoznawczy, 3, 302–315.
Sowa, J. (2015). Inna Rzeczpospolita jest możliwa. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.
Wyrozumski, J. (2018). Twórcy Krakowskiej mediewistyki. W: T. Gąsowski & J. Smołucha (red.), Krakowskie środowisko historyczne XV–XX w. Ludzie–Idee–Dzieła, (s. 11–28). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Veit, L.M. (1964). Pensiero e vita religiosa di Enea Silvio Piccolomini prima della sua consacrazione episcopale. Roma: Pontificia Università Gregoriana.
Willson, N.G. (2018). From Byzantium to Italy. Greek Studies in the Italian Renaissance. London–Oxford–New York: Bloomsbury.
Witkowski, S. (1925). Historiografia grecka i nauki pokrewne. Chronografia, biografia, etnografia, geografia, T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Wrzosek, W. (2013). Jerzego Topolskiego projekt metodologii historii. Studia Metodologiczne, 31, 15–23.
