Przedsiębiorczość w katolickiej nauce społecznej
Opublikowano
lutego 14, 2023
Seria
Copyright (c) 2022 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: W podstawowych dokumentach stanowiących fundament katolickiej nauki społecznej (KNS) nie poświęca się specjalnego miejsca definicji przedsiębiorczości. Najczęściej autorzy odwołują się tu do szerokiego ujęcia przedsiębiorczości, zaproponowanego przez Jana Pawła II, jako „twórczej podmiotowości obywatela”. Pojęcie to odnosi się zatem przede wszystkim do człowieka. Jest także często utożsamiane z działalnością przedsiębiorcy i kierownika (menedżera), wykazując duży związek znaczeniowy z inicjatywą ekonomiczną (gospodarczą).
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Problematyka przedsiębiorczości (początkowo bez użycia tego pojęcia) podejmowana była na gruncie KNS już od drugiej połowy XIX wieku. Dla zdefiniowania pojęcia i określenia roli przedsiębiorczości w życiu społeczno-gospodarczym kluczową rolę odegrały encykliki papieży Leona XIII Rerum novarum (1891) oraz Jana Pawła II: Laborem exercens (1981), Sollicitudo rei socialis (1987) i Centesimus annus (1991). Widoczny jest rozwój znaczenia tej problematyki w KNS.
PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: W KNS podkreśla się duże znaczenie przedsiębiorczości w procesach gospodarczych. Uwaga jest tu skoncentrowana na postawie przedsiębiorczej człowieka, zgodnie z ujęciem personalistycznym, oraz na powinnościach przedsiębiorców i kierowników w świetle katolickiej etyki gospodarczej.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: W KNS używa się wielu pojęć w odniesieniu przedsiębiorczości, brakuje systematyzacji i określenia relacji między nimi. Służą one raczej do ujęcia rzeczywistości. Samo jej definiowanie nie jest dla autorów kluczowych dokumentów najważniejszym celem. Należy podjąć dyskusję nad pojęciem w celu jej syntetycznego zdefiniowania w świetle KNS.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Franciszek (papież). (2020). Encyklika „Fratelli tutti” o braterstwie i przyjaźni społecznej. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html (dostęp: 18.07.2022).
Franciszek (papież) (2015). Encyklika „Laudato si’” poświęcona trosce o wspólny dom Pobrane z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html (dostęp: 18.07.2022).
Jan Paweł II. (1981), Encyklika „Laborem exercens” o pracy ludzkiej z okazji 90. rocznicy encykliki „Rerum novarum”. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_14091981_laborem-exercens.html (dostęp: 18.07.2022).
Jan Paweł II. (1987). Encyklika Sollicitudo rei socialis z okazji dwudziestej rocznicy ogłoszenia „Populorum progressio”. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp‑ii_enc_30121987_sollicitudo-rei-socialis.html (dostęp: 18.07.2022).
Jan Paweł II. (1991). Encyklika „Centesimus annus” w setną rocznicę encykliki „Rerum novarum”. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_01051991_centesimus-annus.html (dostęp: 18.07.2022).
Jan XXIII. (1961). Encyklika „Mater et magistra” o współczesnych przemianach społecznych w świetle nauki chrześcijańskiej. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/john-xxiii/en/encyclicals/documents/hf_j-xxiii_enc_15051961_mater.html, polskie tłumaczenie za: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_xxiii/encykliki/mater_magistra_15051961.html (dostęp: 18.07.2022).
Katechizm Kościoła Katolickiego. (1994). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, Pobrane z: http://www.katechizm.opoka.org.pl/ (oprac. internetowe ks. M. Baranowski) (dostęp: 18.07.2022).
Kompendium Katolickiej Nauki Społecznej (2005). Kielce: Papieska Rada Iustitia et Pax, Pobrane z: https://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/justpeace/documents/rc_pc_justpeace_doc_20060526_compendio-dott-soc_pl.html (dostęp: 18.07.2022).
Leon XXIII. (1891/1996). Encyklika „Rerum Novarum” (o kwestii robotniczej). Tłum. J. Piwowarczyk. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Paweł VI. (1967). Encyklika „Populorum Progressio” o popieraniu rozwoju ludów. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/paul-vi/en/encyclicals/documents/hf_p-vi_enc_26031967_populorum.html tłumaczenie polskie za: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/encykliki/populorum_progressio_26031967 (dostęp: 18.07.2022).
Paweł VI. (1971). List apostolski „Octogesima adveniens”. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/paul-vi/en/apost_letters/documents/hf_ p-vi_apl_19710514_octogesima-adveniens.html (dostęp: 18.07.2022).
Pius XI. (1931). Encyklika „Quadragesimo anno” o odnowieniu ustroju społecznego i dostosowaniu go do Prawa Ewangelicznego na czterdziestą rocznicę encykliki „Rerum novarum”. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/pius-xi/en/encyclicals/documents/hf_p-xi_enc_19310515_quadragesimo-anno.html, polskie tłumaczenie za: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xi/encykliki/quadragesimo_anno_15051931(dostęp: 18.07.2022).
Barcik, A. (2014). Przedsiębiorczość. W: Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II, Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Borowiec-Gabryś, M., Kilar, W., & Rachwał T. (2018). Przedsiębiorczość jako kompetencja przyszłości. W: S. Kwiatkowski (red.), Kompetencje przyszłości. Seria Naukowa, 3, (68–89). Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Grabińska, T., & Zabierowski, M. (2009). Etyka gospodarowania. Uniwersalizm Jana Pawła II i Solidarności, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUTU – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Kochański, B. (2012). Przedsiębiorczość a współczesna myśl katolicka. Pieniądze i Więź, 3(56), 17–23.
Rachwał, T. (2019). Przedsiębiorczość jako kompetencja kluczowa w systemie edukacji. W: T. Rachwał (red.), Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych (16–25). Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.
Rogowski, R. (2006). Przedsiębiorca i przedsiębiorczość w nauczaniu Jana Pawła II, W: K. Górka, & L. Kaliszczak (red.), Prace z zakresu przedsiębiorczości i zarządzania, Zeszyty Naukowe, 1, 17–25.
Wach, K. (2013). Edukacja na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjno-gospodarczych. Przedsiębiorczość–Edukacja, 9, 246–257.
Wach, K. (2015). Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju społeczno‑gospodarczego: przegląd literatury. Przedsiębiorczość–Edukacja, 11, 24–36.
Zadroga, A. (2008). Przedsiębiorczość z perspektywy nauki społecznej Kościoła. Zarys problematyki. Roczniki Teologiczne, 55, 153–163.
Zadroga, A. (2018). Katolicka myśl ekonomiczno-społeczna wobec fundamentalnych założeń ekonomii głównego nurtu, Lublin: Wydawnictwo KUL.
