DEFINICJA POJĘCIA: Termin geopolityka został przedstawiony jako kombinacja ujęcia realistycznego i liberalnego. Podstawowe znaczenie dla wywodów ma geopolityka rozumiana w sposób klasyczny, jako rywalizacja mocarstw (europejskich i światowych) o władzę. Interesy geopolityczne odnoszone są przede wszystkim do racji stanu określonej wspólnoty politycznej.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Kontekst dla rozważań stanowią ukazane w tekście tendencje europejskiej geopolityki po II wojnie światowej, zwłaszcza w wymiarze historii integracji europejskiej, w tym różnic w jej geopolitycznym postrzeganiu między Francją a Niemcami.

PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: Unia Europejska jako podmiot geopolityczny jest analizowana w perspektywie wewnątrzunijnej i w relacjach zewnętrznych. Geopolityka wewnątrz UE rozgrywa się przede wszystkim między największymi państwami, co prowadzi z jednej strony do ich współpracy (na zasadzie koncertu mocarstw), a z drugiej do okresowych napięć między nimi. Wyjście Zjednoczonego Królestwa z UE może być interpretowane jako konsekwencja takiej rywalizacji, która nie mogła zostać rozwiązana w ramach procesów integracyjnych. W ujęciu zewnętrznym UE ma być platformą do multiplikowania interesów gospodarczych i politycznych państw członkowskich, przede wszystkim tych największych. W relacjach międzynarodowych UE była dotąd przede wszystkim zainteresowana promocją i obroną europejskich interesów gospodarczych.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: W zakresie geopolitycznym podstawowe znaczenie miała koncepcja wielobiegunowości oraz strategicznej autonomii. Nawet jeśli podmioty europejskie – w tym wiodące dla polityki unijnej państwa członkowskie – miały rosnące ambicje geopolityczne, to albo były one ściśle powiązane z interesami ekonomicznymi, albo UE nie była gotowa (lub nie miała wystarczających instrumentów) na ich bardziej stanowczą realizację. Europejska polityka zewnętrzna była więc skoncentrowana na prymacie gospodarki, co oznacza, że instrumenty tej polityki miały wspierać ten cel, a przynajmniej z nim nie kolidować.