Uniwersalny zakres etyki cnót i wad
Opublikowano
stycznia 4, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Autorzy dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne proponują, aby patrzeć na uszczegółowienie prawa naturalnego przez pryzmat moralności cnót. Tego rodzaju podejście inspiruje się aretologią św. Tomasza z Akwinu.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Koncepcja cnót i wad sięga starożytnej Grecji. Chrześcijaństwo przejęło tę tradycję i poszerzyło ją o cnoty teologalne. Święty Tomasz rozróżnił dokładniej cnoty na poziomie naturalnego działania człowieka oraz cnoty powiązane z nadprzyrodzonym darem łaski. O ile cnoty teologalne pozostają zależne od Bożego objawienia, o tyle cnoty kardynalne mogą być zarówno darem łaski, jak i owocem naturalnej pracy nad sobą.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Wolność, prawo i cnoty wydają się przynależeć do odrębnych porządków. U św. Tomasza stanowią one jednak ściśle powiązaną ze sobą i spójną całość. Servais Pinckaers w przejrzysty sposób wyjaśnia historyczne transformacje tych pojęć oraz ich wzajemnych korelacji. Pozwala to dostrzec w cnotach głębszy sens wolności oraz nadrzędną celowość prawa.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Istnieje poważne ryzyko odczytywania dawnych systemów moralnych przez pryzmat obcych im założeń. Świadomość zmiany paradygmatu pozwala na głębsze zrozumienie nie tylko uwarunkowań i założeń dawnych systemów moralnych, lecz także współczesnych. Estetyczny wymiar piękna cnotliwego działania oraz brzydoty wad stanowił integralny element starożytnej i średniowiecznej refleksji moralnej. Odnowienie tego rodzaju refleksji może pomóc w dialogu z ludźmi dobrej woli należącymi do różnych tradycji religijnych i kulturowych.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Augustyn. De moribus Catholicae Ecclesiae. PL 32, 1309–1378, CSEL 90.
Arystoteles (2002). Etyka nikomachejska. Przeł. D. Gromska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bauman, Z. (2012). Etyka ponowoczesna. Przeł. J. Bauman & J. Tokarska-Bakir. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Benedykt XVI (2009). Encyklika Caritas in veritate. O integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie. Kraków: Wydawnictwo AA.
Duchliński, P. (2023). Spory moralne – próba spojrzenia na całość. W: Spory moralne (s. 13–31). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Franciszek (2024). Środowe katechezy na temat cnót i wad. 27.XII.2023–22.V.2024. Pobrano z: https://www.vatican.va/content/francesco/it/audiences/2024.index.html (dostęp: 30.10.2024).
Jan Paweł II (1993). Encyklika Veritatis splendor. Wrocław: Wydawnictwo Księgarni Archidiecezjalnej.
Marcus Tullius Cicero (2013). O inwencji retorycznej De inventione. Przeł. K. Ekes. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Mariański, J. (2021). Indywidualizacja religijna i moralna jako mega trend społeczno-kulturowy. Studium socjologiczne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna (2009). W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne. Przeł. P. Napiwodzki. Pobrano z: https://plockierodziny.pl/wp-content/uploads/2016/10/W-poszukiwaniu-etyki-uniwersalnej.pdf (dostęp: 30.10.2024).
Parliament of the World’s Religions (1993). The Declaration of a Global Ethic. Chicago.
Pietrzyk-Reeves, D. (2022). Normatywne projekty wielokulturowości formułowane we współczesnej filozofii politycznej. W: Wielokulturowość (s. 175–191). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Pinckaers, S. (1994). Źródła moralności chrześcijańskiej. Jej metoda, treść, historia. Przeł. A. Kuryś. Poznań: W drodze.
Pinckaers, S. (2005). Capreolus’s Defense of Aquinas: A Medieval Debate about the Virtues and Gifts. W: The Pinckaers Reader (s. 304–320). Washington: The Catholic University of America Press.
Platon (1999). Gorgiasz. W: Dialogi. T. I (s. 339–452). Przeł. W. Witwicki. Kęty: Antyk.
Ratzinger, J. (2005). Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro. Przeł. S. Czerwik. Kielce: Jedność.
Salij, J. (1995). Prawo naturalne a prawo pozytywne. W: Eseje tomistyczne (s. 169–190). Poznań: W drodze.
Tomasz z Akwinu (2006). Traktat o cnotach. Summa teologii I-II, 49-67. Przeł. W. Galewicz. Kęty: Antyk.
