Kategorie etyki współczesnej

Opublikowano
stycznia 4, 2025

Streszczenie

DEFINICJA POJĘCIA: Etyka współczesna dotyczy pytań o dobre życie, rodzących się na granicy napięć pomiędzy dobrem jednostki a dobrem ogółu, zadając szereg pytań o Innego oraz o wspólnotę i jej sens w kontekście rosnącej atomizacji i indywidualizmu. Ramy współczesności określa się w takiej dyskusji najczęściej jako sięgające połowy XX wieku do dnia dzisiejszego.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Historia etyki współczesnej wiąże się bardzo ściśle z historią myśli filozoficznej jako takiej oraz z historią powszechną. W kontekście współczesności będziemy mówić szczególnie o wielkich konfliktach (np. II wojna światowa) oraz przełomach w rozwoju nauki (np. zsekwencjonowanie ludzkiego genomu).

UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Etykę współczesną charakteryzują polifoniczność i pluralizm, jak również dążenie do interdyscyplinarności. Dyskusje toczą się na temat fundamentalnych pojęć i koncepcji, takich jak człowiek, osoba, prawda, rzeczywistość czy wartości i ich hierarchizacja. Istnieje coraz większe zapotrzebowanie na modele antycypacyjne i spekulatywne, które odpowiadają na warunki niepewności egzystencjalnej. Obserwuje się też poszerzenie pola debaty etycznej i współistnienie w niej głosów akademickich z nieakademickimi.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Biorąc pod uwagę kształt etyki współczesnej, należy zwrócić się w stronę zarówno starszych, mocno ugruntowanych systemów etycznych (np. etyka cnót), jak i tych nowo powstających, o mniejszej rozpiętości czasowej (np. bioetyka). Należy też skonfrontować się z problemem możliwości utworzenia etyki uniwersalnej. Wiele uwagi wymaga prowadzenie debaty popularnej, która jest szczególnie zagrożona niekorzystnymi mechanizmami współczesnych mediów.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bauman, Z. (2000). Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.

Chadwick, R. (Red.) (1998). Encyclopedia of Applied Ethics. Cambridge: Academic Press.

Damasio, A. (2011). Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Edmonds, D. (Red.) (2019). Ethics and the Contemporary World. Oxon, New York: Routledge.

Gadacz, T., Dybel, P., Sady, W., & Środa, M. (2023). Krótka historia filozofii współczesnej. Warszawa: Stentor.

Heidegger, M. (1977). List o humanizmie. Przeł. J. Tischner. W: M. Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. K. Michalski (Red.). Warszawa: Czytelnik.

Jonas, H. (1984). The Imperative of Responsibility: In Search of an Ethics for the Technological Age. Chicago: University of Chicago Press.

MacIntyre, A. (1996). Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności. Przeł. A. Chmielewski. Warszawa: PWN.

Nassim, T.N. (2014). Czarny łabędź. Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym życiem. Poznań: Zysk i S-ka.

Ossowska, M. (2003). Motywy postępowania. Z zagadnień psychologii moralności. Warszawa: Książka i Wiedza.

Singer, P. (1997). A Companion to Ethics. Oxford: Blackwell Publishers.

Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt. Przeł. A. Alichniewicz, A. ­Szczęsna. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.

Ślipko, T. (1984). Zarys etyki ogólnej. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Tischner, J. (2011). Myślenie według wartości. Kraków: Znak.

Wolfendale, P. (2014). Object-Oriented Philosophy: The Noumenon’s New Clothes. Falmouth: Urbanomic.