Kategorie etyki współczesnej


This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Etyka współczesna dotyczy pytań o dobre życie, rodzących się na granicy napięć pomiędzy dobrem jednostki a dobrem ogółu, zadając szereg pytań o Innego oraz o wspólnotę i jej sens w kontekście rosnącej atomizacji i indywidualizmu. Ramy współczesności określa się w takiej dyskusji najczęściej jako sięgające połowy XX wieku do dnia dzisiejszego.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Historia etyki współczesnej wiąże się bardzo ściśle z historią myśli filozoficznej jako takiej oraz z historią powszechną. W kontekście współczesności będziemy mówić szczególnie o wielkich konfliktach (np. II wojna światowa) oraz przełomach w rozwoju nauki (np. zsekwencjonowanie ludzkiego genomu).
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Etykę współczesną charakteryzują polifoniczność i pluralizm, jak również dążenie do interdyscyplinarności. Dyskusje toczą się na temat fundamentalnych pojęć i koncepcji, takich jak człowiek, osoba, prawda, rzeczywistość czy wartości i ich hierarchizacja. Istnieje coraz większe zapotrzebowanie na modele antycypacyjne i spekulatywne, które odpowiadają na warunki niepewności egzystencjalnej. Obserwuje się też poszerzenie pola debaty etycznej i współistnienie w niej głosów akademickich z nieakademickimi.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Biorąc pod uwagę kształt etyki współczesnej, należy zwrócić się w stronę zarówno starszych, mocno ugruntowanych systemów etycznych (np. etyka cnót), jak i tych nowo powstających, o mniejszej rozpiętości czasowej (np. bioetyka). Należy też skonfrontować się z problemem możliwości utworzenia etyki uniwersalnej. Wiele uwagi wymaga prowadzenie debaty popularnej, która jest szczególnie zagrożona niekorzystnymi mechanizmami współczesnych mediów.
Downloads
Bibliografia
Bauman, Z. (2000). Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.
Chadwick, R. (Red.) (1998). Encyclopedia of Applied Ethics. Cambridge: Academic Press.
Damasio, A. (2011). Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Edmonds, D. (Red.) (2019). Ethics and the Contemporary World. Oxon, New York: Routledge.
Gadacz, T., Dybel, P., Sady, W., & Środa, M. (2023). Krótka historia filozofii współczesnej. Warszawa: Stentor.
Heidegger, M. (1977). List o humanizmie. Przeł. J. Tischner. W: M. Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. K. Michalski (Red.). Warszawa: Czytelnik.
Jonas, H. (1984). The Imperative of Responsibility: In Search of an Ethics for the Technological Age. Chicago: University of Chicago Press.
MacIntyre, A. (1996). Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności. Przeł. A. Chmielewski. Warszawa: PWN.
Nassim, T.N. (2014). Czarny łabędź. Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym życiem. Poznań: Zysk i S-ka.
Ossowska, M. (2003). Motywy postępowania. Z zagadnień psychologii moralności. Warszawa: Książka i Wiedza.
Singer, P. (1997). A Companion to Ethics. Oxford: Blackwell Publishers.
Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt. Przeł. A. Alichniewicz, A. Szczęsna. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Ślipko, T. (1984). Zarys etyki ogólnej. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Tischner, J. (2011). Myślenie według wartości. Kraków: Znak.
Wolfendale, P. (2014). Object-Oriented Philosophy: The Noumenon’s New Clothes. Falmouth: Urbanomic.