Problem oddziaływania psychofizycznego
Opublikowano
grudnia 31, 2024
Seria
Copyright (c) 2024 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Problem oddziaływania psychofizycznego dotyczy pytania, jak możliwa jest interakcja pomiędzy stanami mentalnymi a fizycznymi. Rozwiązanie zależy od tego, jak pojmie się naturę umysłu.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Najważniejsze historyczne stanowiska w sprawie interakcji umysł-ciało to dualizm substancjalny oraz redukcyjny fizykalizm (behawioryzm logiczny, eliminatywizm, teoria identyczności typów).
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Niepowodzenie projektów o charakterze fizykalizmu redukcyjnego wynika przede wszystkim z pomijania fenomenalnego aspektu przeżyć świadomych (qualia). Z tego powodu najpopularniejsze dziś stanowiska dotyczące natury stanów mentalnych mają charakter nieredukcyjnego fizykalizmu. Wikłają się one jednak w zarzut epifenomenalizmu, zgodnie z którym stany mentalne, choć nie są sprowadzalne do stanów fizycznych, to jednak nie mogą oddziaływać przyczynowo w świecie fizycznym. Innym ważnym stanowiskiem jest funkcjonalizm, jednak mierzy się on z podobnymi zarzutami, co stanowiska konkurencyjne.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Współczesna refleksja nad problemem interakcji umysł-ciało powinna wziąć pod uwagę wyniki badań kognitywnych, m.in. na temat natury i genezy świadomości fenomenalnej.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Baker, L.R. (2009). Non-Reductive Materialism W: A. Beckermann, B.P. McLaughlin, & S. Walter (Red.), The Oxford Handbook of Philosophy of Mind (s. 109–127). Oxford: Oxford University Press.
Bayne, T. (2022). Philosophy of Mind. An Introduction. Abingdon: Routledge.
Braddon-Mitchell, D., & Jackson, F. (2007). The Philosophy of Mind and Cognition. Oxford–Cambridge: Blackwell Publishing.
Bremer, J. (2005). Jak to jest być świadomym. Analityczne teorie umysłu a problem neuronalnych podstaw świadomości. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Bremer, J. (2010). Wprowadzenie do filozofii umysłu. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Chalmers, D.J. (2003). Consciousness and its Place in Nature. W: S.P. Stich, & T.A. Warfield (Red.), The Blackwell Guide to Philosophy of Mind (s. 102–142). Malden: Blackwell Publishing.
Davidson, D. (1992). Zdarzenia mentalne. Przeł. T. Baszniak. W: D. Davidson. Eseje o prawdzie, języku i umyśle. B. Stanosz (Red.) (s. 163–193). Warszawa: PWN.
Heil, J. (2020). Philosophy of Mind. A Contemporary Introduction. New York: Routledge.
Hutto, D. (2011). Consciousness. W: J. Garvey (Red.), The Bloomsbury Companion to Philosophy of Mind (s. 35–53). London: Bloomsbury.
Iwanicki, M. (2012). Dualizm psychofizyczny. Odmiany, argumenty, zarzuty. W: M. Miłkowski, & R. Poczobut (Red.), Przewodnik po filozofii umysłu (s. 37–84). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jackson, F. (2003). Czego nie wiedziała Maria? Przeł. T. Ciecierski. Przegląd Filozoficzno-Literacki, 4(6), 9–14.
Kim, J. (2009). Mental Causation. W: A. Beckermann, B.P. McLaughlin, & S. Walter (Red.), The Oxford Handbook of Philosophy of Mind (s. 29–52). Oxford: Oxford University Press.
Kim, J. (2011). Philosophy of Mind. Boulder: Westview Press.
Nagel, T. (1997). Jak to jest być nietoperzem? Przeł. A. Romaniuk. W: T. Nagel, Pytania ostateczne (s. 203–220). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Penrose, R. (1997). Makroświat, mikroświat i ludzki umysł. Przeł. P. Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Putnam, H. (1975). Philosophy and Our Mental Life. W: H. Putnam, Mind, Language and Reality: Philosophical Papiers. T. 2 (s. 291–303). Cambridge: Cambridge University Press.
Van Gulick, R. (2009). Functionalism. W: A. Beckermann, B.P. McLaughlin, & S. Walter (Red.), The Oxford Handbook of Philosophy of Mind (s. 128–151). Oxford: Oxford University Press.
