Reakcje emocjonalne
Opublikowano
stycznia 3, 2025
Seria
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Reakcje emocjonalne to forma złożonych i skoordynowanych zjawisk motorycznych, wspomagających je zmian czynnościowych w całym organizmie i zmian w sposobie działania samego układu nerwowego, w tym w szczególności tzw. układu wegetatywnego, koniecznych dla uniknięcia ważnych dla przeżycia zagrożeń lub związanych z realizacją pożądanych dla osobnika życiowo-ważnych celów zarówno w sposób fizyczno-realny, jak i mentalny/konceptualny.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Terminy „reakcje emocjonalne”, „mózg emocjonalny” pojawiają się w literaturze od dawna, ale osobiste „spotkanie” autora niniejszego tekstu z tymi terminami ma dokładną datę – rok 2004, czyli moment ukazania się przeglądowego artykułu T. Dalgleisha pt. „The emotional brain” (Dalgleish, 2004).
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Emocje i reakcje emocjonalne to zagadnienia złożone i wieloznaczne, wymagające badań interdyscyplinarnych (od neurologii poprzez psychologię do zoologii). W tym słownikowym haśle Autor odnosi się głównie do wybranych neurobiologicznych aspektów emocji i reakcji emocjonalnych. Przejawy emocji można dostrzec nawet u tak „prymitywnych” zwierząt jak bezkręgowce czy jeszcze „prymitywniejszych” jak jednokomórkowce (kluczowa jest tu kwestia definicji).
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Od czasu odkrycia przez Paula Broca stosunkowo niewielkiego obszaru w płacie czołowym lewej półkuli mózgu, którego uszkodzenie powoduje zaburzenia mowy (nazywane afazją), datuje się przekonanie, że istnieją szczególne miejsca w mózgu, tzw. ośrodki, które wykonują specjalne zadania-funkcje, w tym także ośrodki odpowiedzialne za emocje. Otworzyło to drogę do ukształtowania się osobnego działu medycyny, jakim jest neurologia.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Augustyn, św. (1987). Wyznania. Przeł. Z. Kubiak. Warszawa: PAX.
Bear, M.F., Connors, B.W., & Paradiso, M.A. (2016). Neuroscience. Exploring the Brain. Philadelphia: Wolters Kluwer.
Bremer, J. (2005). Jak to jest być świadomym. Analityczne teorie umysłu a problem neuronalnych podstaw świadomości. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Cannon, W.B. (1927). The James-Lange theory of emotions: A critical examination and an alternative theory. The American Journal of Psychology, 39, 106–124.
Ciccarelli, S., & White, J.N. (2023). Motywacja i emocje. W: W. Domachowski (Red.), Psychologia. Przeł. A. Bukowski, & J. Środa. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 346–379.
Dalgleish, T. (2004). The emotional brain. Nature Reviews Neuroscience, 5, 583–589.
Davis, K.L., & Panksepp, J. (2017). The Emotional Foundations of Personality. A Neurobiological and Evolutionary Approach. London: W.W. Norton & Company New York, London.
Gładziejewski, P. (2011). Czy empatia jest symulacja mentalną? Dyskusje z podejściem reprezentacjonistycznym w koncepcji neuronów lustrzanych. Diametros, 27, 108–120.
Koelsch, S. (2013). Brain and music. Chichester: Wiley-Blackwell.
LaPointe, L.L. (2012). Paul Broca and the Origins of Language in the Brain. San Diego: Plural Publishing.
LeDoux, J. (2001). Mózg emocjonalny. Tajemnicze podstawy życia emocjonalnego. Warszawa: Media Rodzina.
Papez, J.W. (1937). A proposed mechanism of emotion. Archives of Neurology and Psychiatry, 38(4), 725–743. DOI: 10.1001/archneurpsyc.1937.02260220069003.
Purves, D., Augustine, G.J., Fitzpatrick, D., Hall, W.C., LaMantia, A.-S., McNamara, J.O., & White, L.E. (Red.) (2008). Neuroscience. Sunderland: Sinauer Associates Inc.
Rizzolatti, G., & Craighero, L. (2004). The Mirror-Neuron System. Annual Review of Neuroscience, 27, 169–192.
