Bioetyka
Opublikowano
stycznia 4, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Bioetyka to dziedzina etyki stosowanej zajmująca się wyzwaniami związanymi z rozwojem biomedycyny.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Bioetyka pojawiła się w wieku XX, wyrastając z etyki medycznej. Można wskazać cztery przyczyny jej narodzin: 1) sekularyzacja, 2) drastyczne nadużycia w dziedzinie medycyny, 3) dynamiczny postęp technologiczny i związana z nim technicyzacja medycyny, 4) przełomowe przypadki, w tym sprawy sądowe, które przyczyniły się do rozwoju debaty bioetycznej.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Główne problemy bioetyczne dotyczące początków i kresu życia ogniskują się wokół sporu o ontyczny i normatywny status życia ludzkiego. Pozostałe kwestie bioetyczne sprowadzają się do dyskusji wokół rozumienia czterech podstawowych zasad etyki medycznej: 1) poszanowania autonomii, 2) nieszkodzenia, 3) dobroczynienia i 4) sprawiedliwości.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Kwestie bioetyczne są zazwyczaj analizowane i dyskutowane z perspektywy dominujących tradycji etycznych: etyki konsekwencjalnej, w tym przede wszystkim utylitaryzmu i etyki deontologicznej. Wśród alternatywnych podejść wymienia się: neoarystotelizm (współczesna etyka cnót), personalizm etyczny, komunitaryzm, etykę troski. Można przeprowadzić rozróżnienie na etykę opartą na zasadach (pryncypializm, deontologia, utylitaryzm), cnotach (etyka cnót), godności osoby (personalizm), idei wspólnoty (komunitaryzm) czy trosce (etyka troski). Debatę bioetyczną dominuje podejście utylitarystyczne, co budzi uzasadnione kontrowersje.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Beauchamp, T.L., & Childress, J. (1978). Principles of Biomedical Ethics. New York: Oxford University Press.
Biesaga, T. SDB (Red.) (2006). Bioetyka personalistyczna. Toruń: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Chyrowicz, B. (2015). Bioetyka. Anatomia sporu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Engelhardt, H.T.Jr. (1996). The Foundations of Bioethics. New York: Oxford University Press.
Finnis, J. (2006). Abortion and Health Care Ethics. W: H. Kuhse, P. Singer (Red.), Bioethics. An Anthology. Hoboken: Blackwell Publishing.
Galewicz, W. (Red.) (2010). Początki ludzkiego życia. Antologia Bioetyki. Kraków: Universitas.
Galewicz, W. (2013). Status ludzkiego zarodka a etyka badań biomedycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Maclean, A. (1993). The Elimination of Morality. Reflections on Utilitarianism and Bioethics. London: Routledge.
O’Neill, O. (2007). Autonomy and Trust in Bioethics. Cambridge: Cambridge University Press.
Pellegrino, E.D., & Thomasma, D.C. (1993). The Virtues in Medical Practice. New York: Oxford University Press.
Ramsey, P. (1977). Pacjent jest osobą. Przeł. S. Łypacewicz. Warszawa: PAX.
Singer, P. (2007). Etyka praktyczna. Przeł. A. Sagan. Warszawa: Książka i Wiedza.
Soniewicka, M. (2018). Selekcja genetyczna w prokreacji medycznie wspomaganej. Etyczne i prawne kryteria. Warszawa: Wolters Kluwer.
Soniewicka, M. (2021). Spór o dopuszczalność przerywania ciąży z perspektywy etycznej i filozoficznoprawnej (komentarz do wyroku TK w sprawie K 1/20). Państwo i Prawo, 8.
Spaemann, R. (2001). Osoby. O różnicy między czymś a kimś. Przeł. J. Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa.
