Etyka egzystencjalna

Opublikowano
stycznia 4, 2025

Streszczenie

DEFINICJA POJĘCIA: Wspólnym mianownikiem łączącym różnych przedstawicieli egzystencjalizmu jest namysł nad kondycją ludzką pojmowaną jako fenomen indywidualnej egzystencji, rozpatrywany w perspektywie konkretnych doświadczeń. Etyka egzystencjalna bada trudności i problemy, z jakimi musi mierzyć się człowiek. Próbuje ona opisać istnienie człowieka, który odkrywa w sobie – lub dopiero tworzy – swoją istotę.

ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Etyka egzystencjalna w pełni rozwinęła się dopiero w XX wieku, jednak jej źródła i inspiracje odnajdujemy u wcześniejszych myślicieli, np. u Sokratesa, św. Augustyna, ­Blaise’a Pascala i innych. Jednakże dopiero wybuch II wojny światowej oraz nastroje, które ze sobą przyniósł, wpłynęły na ukształtowanie się dojrzałej etyki egzystencjalnej.

UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Etyka egzystencjalistów pyta o kondycję człowieka pojmowanego jako niepowtarzalna jednostka, która sama (lub we współpracy innych ludzi i Boga) kreuje swoją egzystencję. Egzystencjalizm XX wieku rozwijał się w dwóch nurtach: chrześcijańskim oraz ateistycznym, jednakże problemy etyczne wynikające z interpretacji takich pojęć jak świadomość, wolność, odpowiedzialność, samotność – często są wspólne dla obydwóch nurtów myślenia.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Doświadczenia historyczne, które naznaczyły człowieka w XX wieku, takie jak dwie wojny światowe, kryzysy humanitarne, przemoc, zagubienia człowieka w obliczu zła, miały decydujący wpływ na rozwój etyki egzystencjalnej. Spojrzenie na człowieka jako jednostkę tragiczną, uwikłaną w konflikt wyborów, samotną i często bezsilną, przyczyniło się do pogłębienia refleksji egzystencjalnych.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Camus, A. (1990). Mit Syzyfa i inne eseje. Przeł. J. Guze. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.

Camus, A. (1998). Człowiek zbuntowany. Przeł. J. Guze. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.

Gadacz, T., Dybel, P., Sady, W., & Środa, M. (2023). Krótka historia filozofii współczesnej. Warszawa: Stentor.

Heidegger, M. (2005). Bycie i czas. Przeł. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jaspers, K. (1990). Filozofia egzystencji. Wybór pism. Przeł. D. Lachowska, & A. Wołkowicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kierkegaard, S. (1982). Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć. Przeł. J. Iwaszkiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Marcel, G. (1965). Od sprzeciwu do wezwania. Przeł. S. Ławicki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Marcel, G. (1987). Dziennik metafizyczny. Przeł. E. Wende. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Sartre, J.-P. (1956). Dramaty. Przeł. J. Lisowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Sartre, J.-P. (1974). Mdłości. Przeł. J. Trznadel. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Sartre, J.-P. (1998). Egzystencjalizm jest humanizmem. Przeł. J. Krajewski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.

Sartre, J.-P. (1999). Mur. Przeł. J. Lisowski. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.

Sartre, J.-P. (2007). Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej. Przeł. J. Kiełbasa, P. Mróz et al. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.

Środa, M. (2020). Etyka dla myślących. Warszawa: Czarna Owca.