Demokracja – koncepcje, modele, uwarunkowania społeczne
Opublikowano
stycznia 6, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Pojęcie demokracji można definiować, opierając się na różnych rodzajach definicji: minimalistycznych, proceduralnych, substancjalnych, systemowych.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: W miarę upływu czasu od starożytności treść pojęcia demokracji była poszerzana i zwracano uwagę na jego coraz bardziej różnorodne aspekty znaczeniowe. Dla ugruntowania jego obecnego rozumienia szczególne zasługi mieli: Arystoteles, J. Locke, J. Stuart Mill, A. de Tocqueville, R.A. Dahl oraz G. Sartori.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Najwłaściwszym sposobem wyjaśnienia pojęcia demokracji jest ujęcie systemowe. Można również wskazać różne aspekty i typologie demokracji. Ważnymi elementami współczesnej demokracji są społeczeństwo obywatelskie oraz kapitalizm.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Przyszłość demokracji jawi się jako stabilna. Proces demokratyzacji sprawia obecnie wrażenie zatrzymanego, natomiast demokracje skonsolidowane wydają się odporne na kryzys populistyczny. Sama demokracja wymaga jednak zmian polegających głównie na zapewnieniu powszechnego dobrobytu oraz zwiększeniu partycypacji i zaangażowania społeczeństwa w obronę demokracji.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Antoszewski, A. (2016). Współczesne teorie demokracji. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Antoszewski, A. (2019). Demokracja nieliberalna jako populistyczny wariant demokracji większościowej. W: J. Dzwończyk (Red.), Polityka i gospodarka. Teoria i praktyka (s. 103–113). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Arystoteles (2010). Polityka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bankowicz, M. (2006). Demokracja. Zasady, procedury, instytucje. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dahl, R.A. (2000). O demokracji. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Diamond, L. (2016). In Search of Democracy. London–New York: Routledge.
Linz, J.J. (2005). Kilka myśli o zwycięstwie i przyszłości demokracji. W: P. Śpiewak (Red.), Przyszłość demokracji. Wybór tekstów (s. 369–397). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Lipset, S.M. (1995). Homo politicus. Społeczne podstawy polityki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Locke, J. (1992). Dwa traktaty o rządzie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mill, J.S. (1995). O rządzie reprezentatywnym. Poddaństwo kobiet. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Sartori, G. (1994). Teorie demokracji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Schumpeter, J.A. (2003). Capitalism, Socialism and Democracy. London–New York: Routledge.
de Tocqueville, A. (2005). O demokracji w Ameryce. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Ulicka, G. (1992). Demokracje zachodnie. Zasady, wartości, wizje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Welzel, C. (2021). Why The Future Is Democratic. Journal of Democracy, 32(2), 132–144. DOI: 10.1353/jod.2021.0024.
