Moralność z perspektywy psychologicznej
Opublikowano
stycznia 4, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Moralność z perspektywy psychologicznej może być definiowana m.in. na dwa sposoby: wąski i szeroki. W wąskim rozumieniu moralność jest obowiązkową troską o cudze i własne dobro, prawa, uczciwość lub sprawiedliwość, a także rozumowaniem, wydawaniem sądów, odczuwaniem emocji lub działaniami wynikającymi z tej troski. W szerokim rozumieniu moralność jest tym, co osoba lub zwierzę robi, myśli lub czuje odnośnie do domeny moralnej. A czym dokładnie jest domena moralna, to już jest indywidualna decyzja tej jednostki.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Badania nad moralnością mają długą historię, sięgającą początków istnienia psychologii jako nauki. Od tamtych czasów aż po dziś dzień naukowcy psycholodzy zgłębiają tę dziedzinę, starając się zrozumieć mechanizmy rządzące moralnością.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: W psychologii moralności szczególną uwagę poświęca się takim zagadnieniom jak utylitarne poglądy moralne oraz plastyczność moralności. Badania te pomagają zrozumieć, w jaki sposób ludzie podejmują decyzje moralne i jak te decyzje mogą się zmieniać w różnych kontekstach.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Kontynuowanie badań nad moralnością jest kluczowe dla pogłębiania naszej wiedzy w tej dziedzinie. Dzięki dalszym badaniom możemy lepiej zrozumieć, jak kształtuje się moralność, co może prowadzić do bardziej efektywnych sposobów wspierania postaw moralnych w społeczeństwie.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Białek, M., Paruzel-Czachura, M., & Gawronski, B. (2019). Foreign language effects on moral dilemma judgments: An analysis using the CNI model. Journal of Experimental Social Psychology, 85, 103855. DOI: 10.1016/j.jesp.2019.103855.
Dahl, A. (2023). What we do when we define morality (and why we need to do it). Psychological Inquiry, 34, 53–79. DOI: 10.1080/1047840X. 2023.2248854.
Doris, J.M. (2010). The Moral Psychology Handbook. Oxford: Oxford University Press.
Ellemers, N., van der Toorn, J., Paunov, Y., & van Leeuwen, T. (2019). The psychology of morality: A review and analysis of empirical studies published from 1940 through 2017. Personality and Social Psychology Review, 23, 332–366. DOI: 10.1177/1088868318811759.
Gawronski, B., Armstrong, J., Conway, P., Friesdorf, R., & Hütter, M. (2017). Consequences, norms, and generalized inaction in moral dilemmas: The CNI model of moral decision-making. Journal of Personality and Social Psychology, 113, 343–376. DOI: 10.1037/pspa0000086.
Gray, K., & Graham, J. (Eds.). (2018). Atlas of Moral Psychology. New York: The Guilford Press.
Greene, J.D., Morelli, S.A., Lowenberg, K., Nystrom, L.E., & Cohen, J.D. (2008). Cognitive load selectively interferes with utilitarian moral judgment. Cognition, 107, 1144–1154. DOI: 10.1016/j.cognition.2007.11.004.
Haidt, J. (2012). The righteous mind: Why good people are divided by politics and religion. New York: Pantheon/Random House.
Paruzel-Czachura, M., Pypno, K., & Sorokowski, P. (2023). Alcohol and morality: one alcoholic drink is enough to make people declare to harm others and behave impurely. Psychopharmacology, 240, 2163–2172. DOI: 10.1007/s00213-023-06438-z.
Paruzel-Czachura, M. (2023). What is Morality? Narrow and Broad Definition, Psychological Inquiry, 34, 91–95. DOI: 10.1080/1047840X. 2023.2248855.
Paruzel-Czachura, M., Domurat, A., & Nowak, M. (2023). Moral foundations of pro-choice and pro-life women. Current Psychology, 1–11. DOI: 10.1007/s12144-023-04800-0.
Paruzel-Czachura, M., & Farny, Z. (2023). Psychopathic Traits and Utilitarian Moral Judgment Revisited. Personality & Social Psychology Bulletin, 1461672231169105. DOI: 10.1177/01461672231169105.
Paruzel-Czachura, M., & Kocur, D. (2023). Do meditation, mindfulness, and self-compassion impact utilitarian moral judgment? Mindfulness, 14, 1650–1661. DOI: 10.1007/s12671-023-02161-0.
Paruzel-Czachura, M., Wojciechowska, D., & Bostyn, D. (2023). Online Moral Conformity: how powerful is a Group of Strangers when influencing an Individual’s Moral Judgments during a video meeting?. Current Psychology, 1–11. DOI: 10.1007/s12144-023-04765-0.
Sinnott-Armstrong, W. (2008). Moral psychology, The evolution of morality: Adaptations and innateness. T. 1 i n. Cambridge: MIT Press.
