Personalizm etyczny
Opublikowano
stycznia 4, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Etyka personalistyczna jest typem refleksji etycznej właściwej dla filozoficznego nurtu personalizmu. W centrum namysłu znajduje się osoba ludzka, której właściwe zrozumienie pozwala określić jej wartość, jak również prawa i obowiązki moralne.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Analiza wybranych etapów kształtowania się etyki personalistycznej obejmuje wskazanie na formowanie się pojęcia osoby i jej doniosłość aksjologiczną i moralną, jak również powstawanie różnych typów personalizmu. W filozofii polskiej szczególną rolę odgrywa personalizm Karola Wojtyły i towarzyszący mu projekt etyki.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Rozumienie etyki personalistycznej uzależnione jest od rozumienia osoby. Istotne dla tego projektu są takie pojęcia jak doświadczenie moralne, doświadczenie moralności, godność osoby, powinność moralna i norma personalistyczna. Etyka personalistyczna Karola Wojtyły jest próbą ujęcia i opisania tych wszystkich koniecznych elementów porządku moralnego.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Integralne rozumienie osoby i jej doniosłości etyczno-moralnej pozwala na analizę różnych zjawisk współczesnych, takich jak na przykład transhumanizm czy rozwój sztucznej inteligencji, i ich krytyczną ocenę, w znacznej mierze dzięki tendencji antyredukcjonistycznej. Stąd etyka personalistyczna pozwala na ocenę wszelkich działań w świetle dobra osoby, ale z poszanowaniem innych dóbr pozaosobowych.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Biesaga, T. (2011). Personalizm etyczny Wojtyły. W: A. Maryniarczyk (Red.), Encyklopedia filozofii polskiej. T. II (s. 328–330). Lublin: Wydawnictwo PTTA.
Bostrom, N. (2016). Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia. Przeł. D. Konowrocka-Sawa, Gliwice: Wydawnictwo Helion.
Burgos, J.M. (2018). An Introduction to Personalism. Przeł. R.T. Allen. Washinton D.C.: CUA Press.
Chudy, W. (1998). Oblicza personalizmu i ich konsekwencje. Kwartalnik Filozoficzny, t. XXVI, z. 3, 63–81.
Hołub, G. (2018). Ulepszanie człowieka. Fikcja czy rzeczywistość? Argumenty, krytyka, poszukiwanie płaszczyzny dialogu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Jonas, H. (1996). Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej. Przeł. M. Klimowicz. Kraków: Wydawnictwo Platan.
Kant, I. (1984). Uzasadnienie metafizyki moralności. Przeł. M. Wartenberg. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Locke, L. (1955). Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. Przeł. B.J. Gawęcki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Macmurray, J. (1998). Persons in Relation. New York: Humanity Books.
Mounier, E. (1960). Co to jest personalizm? Przeł. A. Krasiński. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Rodziński, A. (1968). U podstaw kultury moralnej. Studium aksjologiczno‑etyczne. Roczniki Filozoficzne, t. XVI, z. 2, 5–128.
Scheler, M. (1973). Formalism in the Ethics and Non-Formal Ethics of Value. Przeł. M.S. Frings, & R.L. Funk. Evanston: Northwestern University Press.
Szostek, A. (1998). Wokół godności, prawdy i miłości. Rozważania etyczne. Lublin: Wydawnictwo Naukowe KUL.
Wojtyła, K. (1986). Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Wydawnictwo Naukowe KUL.
Zybertowicz, A. (2022). Cyber kontra real. Cywilizacja w techno-pułapce. Rozmawia Jarema Piekutowski. Warszawa: Fundacja Nowej Rzeczypospolitej.
