Ruch społeczny
Opublikowano
stycznia 7, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Ruch społeczny to działanie zbiorowe, podejmowane przez jednostki pozostające we wzajemnych interakcjach, które wyróżnia to, że działają razem w ramach określonej struktury organizacyjnej, w zależności od której ich działania mają charakter mniej lub bardziej konwencjonalny oraz mniej lub bardziej spontaniczny, dążą do urzeczywistnienia zmiany społecznej i/lub kulturowej, podzielając jednocześnie wspólne cele i opinie, oraz posiadają świadomość własnej odrębności.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Systematyczne rozważania na temat ruchów społecznych sięgają końca XIX wieku i początkowo czynione były na gruncie psychologii zbiorowości i socjologii. W wieku XX główne wątki rozważań na temat ruchów społecznych obecne były w ramach teorii zachowań zbiorowych, a następnie amerykańskiej teorii mobilizacji zasobów oraz europejskiej odpowiedzi na nią w postaci teorii nowych ruchów społecznych.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Do zasadniczych kwestii podejmowanych w ramach badań nad ruchami społecznymi należą między innymi: związki pomiędzy zmianami strukturalnymi a przekształceniami wzorów konfliktu społecznego; rola reprezentacji kulturowych w konflikcie społecznym; proces przekształcania się wartości, interesów i idei w działania zbiorowe oraz wpływ kontekstów społecznych, politycznych i kulturowych na sukces ruchów społecznych.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Ruchy społeczne to zjawiska złożone i jednocześnie uwikłane w liczne konteksty społeczne, ekonomiczne, polityczne i przede wszystkim kulturowe. Stanowią współcześnie najważniejszy wyraz podmiotowości społeczeństw. Ich badanie i wyjaśnienie wymaga swego rodzaju eklektyzmu i angażowania w sposób całościowy dorobku teoretycznego na ich temat.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Blumer, H. (1967). Collective Behavior. W: A. McClung Lee (Red.), Principles of Sociology (s. 166–222). New York: Barnes & Noble.
Buechler, S.M. (2008). Teorie nowych ruchów społecznych. Przeł. P. Sadura. W: K. Gorlach, & P.H. Mooney (Red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych (s. 161–188). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
della Porta, D., & Diani, M. (2009). Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Przeł. A. Sadza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ekiert, G., & Kubik, J. (1999). Rebellious Civil Society. Popular Protest and Democratic Consolidation in Poland, 1989-1993. Ann Arbor: The University of Michigan Press.
Foryś, G. (2016). Gospodarstwa i stowarzyszenia agroturystyczne w Polsce. W poszukiwaniu ruchu społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Gliński, P. (1996). Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Kowalewski, M. (2016). Protest miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki niezadowolonych obywateli miast. Kraków: Nomos.
McCarthy, J.D., & Zald, M.N. (1977). Resource Mobilization and Social Movements: A Partial Theory. The American Journal of Sociology, 28(6), 1212–1241.
Offe, C. (1995). Nowe ruchy społeczne. Przekraczanie granic polityki instytucjonalnej. Przeł. P. Karpowicz. W: J. Szczupaczyński (Red.), Władza i społeczeństwo (s. 226–233). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Plotke, D. (1990). What’s so new about new social movements? Socialist Review, 20(1), 81–102.
Struzik, J. (2019). Solidarność queerowa. Mobilizacja, ramy i działania ruchy queerowych w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sztompka, P. (1993). The Sociology of Social Change. Oxford–Cambridge: Blackwell Publishing.
Tarrow, S. (1991). Struggle, Politics, and Reform: Collective Action, Social Movements, and Cycles of Protest. Western Societies Program, Occasional Paper 21. Ithaca: Center for International Studies. Cornell University Press.
Tilly, Ch. (1997). Rewolucje europejskie 1492–1992. Przeł. E. Żelazna. Warszawa: Krąg; Oficyna Wydawnicza Volumen.
Turner, R.H., & Killian L.M. (1987). Collective Behavior. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
