Technoetyka
Opublikowano
stycznia 4, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Termin „technoetyka” odnosi się do relacji człowieka z technologią w jej aspektach etycznych i moralnych. W jej ramach rozważa się problemy zarówno szeroko pojętej „moralności maszyn” i – co się z tym wiąże – świadomości oraz sprawczości maszyn, jak i moralności człowieka, który konstruuje narzędzia technologiczne i się nimi posługuje. W każdej ze specyficznych odmian technologii pojawiają się problemy szczegółowe (np. dotyczące sztucznej inteligencji czy kwestii praw cyfrowych).
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Dotychczasowy rozwój technoetyki możemy podzielić na wczesną fazę, tj. lata siedemdziesiąte-osiemdziesiąte, oraz fazę obecną, charakteryzującą się coraz większym zainteresowaniem problemem, próbami jego zdefiniowania (początek XXI wieku) oraz coraz silniejszą przewagą problemów technologii komunikacyjnych, informacyjnych i cyfrowych.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Ze względu na szeroki obszar zainteresowań technoetykę można rozważać w różnorodnych aspektach: jako przegląd wybranych zagadnień z etyk szczegółowych lub jako problemy natury ogólnej: „moralności technologicznych artefaktów” oraz moralności ludzi w relacji do techne.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Ze względu na silny wpływ społeczny, jak również na wzrastającą rolę przeciętnego użytkownika i przerzucenie wielu decyzji na konsumenta należałoby zaznajomić odbiorcę technologii z podstawowymi zagadnieniami technoetycznymi. Szczególną uwagę należałoby zwrócić na problem relacji artefaktów technologicznych z człowiekiem, a zwłaszcza dehumanizacji w perspektywie jednostki i społeczeństwa.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Akrich, M., & Latour, B. (1992). A Summary of a Convenient Vocabulary for the Semiotics of Human and Nonhuman Assemblies. W: W.E. Bijker, & J. Law (Red.), Shaping Technology/Building Society: Studies in Sociotechnical Change (s. 259–264). Cambridge, MA: MIT Press.
Baxi, U. (2009). Human Rights in a Posthuman World. Oxford: Oxford University Press.
Bradley, J.T. (2019). Re-Creating Nature: Science, Technology, and Human Values in the 21st Century. Tuscaloosa: The University of Alabama Press.
Bunge, M. (1977). Towards a Technoethics. The Monist, 60(1). Bioethics and Social Responsibility, 96–107.
Ellul, J. (1954). La Technique ou l’enjeu du siècle. Paris: A. Colin.
Floridi, L. (2023). The Ethics of Artificial Intelligence. Principles, Challenges, and Opportunities. Oxford: Oxford University Press.
Gobierno de España (2022). The Charter of Digital Rights. Pobrane z: https://portal.mineco.gob.es/RecursosNoticia/mineco/prensa/noticias/2021/SPAIN_Charter-of-Digital-Rights.pdf (dostęp: 30.12.2023).
Han, B.-Ch. (2017). Psychopolitics: Neoliberalism and New Technologies of Power. London–New York: Verso.
Jonas, H. (1984). The Imperative of Responsibility: In Search of an Ethics for the Technological Age. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Kroes, P., & Verbeek, P.-P. (2014). The Moral Status of Technical Artefacts. Dodrecht: Springer, 2014.
Luppicini, R., & Adell, R. (2008). Handbook of Research on Technoethics. Hershey, New York: Information Science Reference.
Smirnova, L., Caffo, B.S., Gracias, D.H., Huang, Q., Morales Pantoja, I.E., Tang, B., Zack, D.J., Berlinicke, C.A., Boyd, J.L., Harris, T.D., Johnson, E.C., Kagan, B.J., Kahn, J., Muotri, A.R., Paulhamus, B.L., Schwamborn, J.C., Plotkin, J., Szalay, A.S., Vogelstein, J.T., Worley, P.F., & Hartung, T. (2023). Organoid intelligence (OI): the new frontier in biocomputing and intelligence-in-a-dish. Frontiers of Science, 1, 1017235. Pobrane z: https://www.frontiersin.org/journals/science/articles/10.3389/fsci.2023.1017235/full (dostęp: 31.12.2023).
Tannert, C., Elvers, H.D., & Jandrig, B. (2007). The Ethics of Uncertainty. In the Light of Possible Dangers, Research Becomes a Moral Duty. EMBO Reports, 8(10), 892–896.
Verbeek, P.-P. (2011). Moralizing Technology: Understanding and Designing the Morality of Things. Chicago: University of Chicago Press.
Zuboff, Sh. (2019). The Age of Surveillance Capitalism. The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power. London: Profile.
