Neuroetyka
Opublikowano
stycznia 4, 2025
Copyright (c) 2025 Słowniki Społeczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Neuroetyka jest interdyscyplinarną dziedziną badawczą sytuującą się na skrzyżowaniu bioetyki i neuronauk; obok filozoficznych obejmuje także kwestie psychologiczne, psychiatryczne, socjologiczne i prawne. Jej przedmiotem są zarówno etyczne aspekty badań w obszarze neurobiologii, jak i wpływ funkcjonowania mózgu (systemu nerwowego) na moralne działanie człowieka.
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Jakkolwiek sam termin „neuroetyka” pojawiał się wcześniej, początek neuroetyki jako odrębnej dziedziny badawczej datuje się na rok 2002. Przez minione dwadzieścia lat neuroetycy nakreślili obszar prowadzonych w jej obszarze badań, stawiając nowe, uwarunkowane rozwojem neuronauki pytania.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Poruszane w neuroetyce problemy analizowane są w ramach dwóch zasadniczych działów: etyki neuronauki i neuronakowych podstaw etyki. Pierwszy można uznać za kontynuację sposobu, w jaki stawiane są pytania w bioetyce, chodzi mianowicie o etyczne aspekty praktycznego zastosowania osiągnięć neuronauki. Drugi koncentruje się wokół pytań o podstawę ich oceniania, szukając związków między funkcjonowaniem systemu nerwowego (mózgu) a formułowaniem sądów moralnych.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Przyjmowane przez autorów poszukujących neuronaukowych podstaw etyki rozstrzygnięcia pozostają uwarunkowane przesłankami natury metaetycznej i antropologicznej: uznaniem, względnie odrzuceniem naturalistycznej podstawy sądów moralnych oraz granic ingerowania w ludzką naturę.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Baertschi, B., & Mauron, A. (2011). Genetic Determinism, Neuronal Determinism, and Determinism ‘Tout Court’. W: J. Illes i B.J. Sahakian (Red.), The Oxford Handbook of Neuroethics (s. 151–160). New York: Oxford University Press.
Clausen, J., & Levy, N. (2015). What is Neuroethics. W: J. Clausen i N. Levy (Red.), Handbook of Neuroethics (s. v–vii). Vol. 1. Dordrecht: Springer.
Crockett, M. (2016). Morphing Morals: Neurochemical Modulation of Moral Judgment and Behaviour. W: S.M. Liao (Red.), Moral Brains. The Neuroscience of Morality (s. 237–245). New York: Oxford University Press.
Damasio, A. (2011). Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Earp, B.D., Douglas, T., & Savulescu, J. (2017). Moral Neuroenhancement. W: L. Syd M. Johnson i K.S. Rommelfanger (Red.), The Routledge Handbook of Neuroethics (s. 166–184). New York–London: Routledge.
Fischbach, R., & Mindes, J. (2011). Why Neurothicists Are Needed. W: J. Illes I B.J. Sahakian (Red.), The Oxford Handbook of Neuroethics (s. 343–376). New York: Oxford University Press.
Gazzaniga, M.S. (2005). The Ethical Brain. New York: The Dana Press.
Greene, J.D. (2008). The Secret Joke of Kant’s Soul. W: Sinnott-Armstrong (Red.), Moral Psychology: The Neuroscience of Morality (s. 35–79). Cambridge, MA: The MIT Press.
Greene, J.D. (2016). Beyond Point-and-Shoot Morality. Why cognitive (Neuro)Science Matters for Ethics. W: S.M. Liao (Red.), The Neuroscience of Morality (s. 119–149). New York: Oxford University Press.
Illes, J. (2017). Preface. W: J. Illes (red), Neuroethics. Anticipating the Future (s. ix–xv). Oxford: Oxford University Press.
Porsdam Mann, S., & Sahakian, B.J. (2018). Modafinil and the Increasing Lifestyle Use of Smart Drugs. W: L. Syd M. Johnson, & K.S. Rommelfanger (Red.), The Routledge Handbook of Neuroethics (s. 134–149). New York–London: Routledge.
Racine, E. (2010). Pragmatic Neuroethics. Improving Treatment and Understanding of the Mind-Brain. Cambridge, MA–London: The MIT Press.
Roskies, A. (2007). Neuroethics for the New Millennium. W: R. Glannon (Red.), Defining Right and Wrong in Brain Science. Essential Readings in Neuroethics (s. 12–18). New York–Washington D.C.: Dana Press.
Singer, P. (2005). Ethics and Intuitions. The Journal of Ethics, 9(3-4), 331–352.
Wolpe, P.R. (2004). Neuroethics. W: G. Post (Red.), Encyclopedia of Bioethics (s. 1894–1898). Vol. 3. New York: MacMillan Reference.
Zak, P., Kurzban, R., & Matzner, W. (2005). Oxytocin Is Associated with Human Trustworthiness. Hormones and Behaviour, 48(5), 522–527.
