Polityka historyczna Litwy
PDF
- jzaryczny, {$userGroup}, 320_Korzeniewska_Polityka historyczna Litwy_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 320_Korzeniewska_Polityka historyczna Litwy_K.pdf
- jzaryczny, {$userGroup}, 320en_Korzeniewska_Polityka historyczna Litwy_K.pdf jzaryczny, {$userGroup}, 320en_Korzeniewska_Polityka historyczna Litwy_K.pdf
Opublikowano
marca 7, 2024
Copyright (c) 2023 Ignatianum University Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Streszczenie
DEFINICJA POJĘCIA: Polityka historyczna to „synonim celowych i świadomych działań szeroko pojmowanych władz, zmierzających do utrwalenia w społeczeństwie określonej wizji przeszłości”. Punktem wyjścia dla artykułu jest przekrojowa publikacja autorstwa Alvydasa Nikžentaitisa (Culture of Memory and Politics of History in Lithuania in 1989–2018).
ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Niniejszy tekst poświęcony jest głównie analizie polityki historycznej Litwy po 2018 roku, z uwzględnieniem genezy i rozwoju poszczególnych procesów przed tą datą: relacji pamięci z sąsiadami, promocji własnego wizerunku historii okresu od II wojny światowej oraz przełamania negatywnego obrazu litewskiej partyzantki antysowieckiej jako „faszystowskich kolaborantów” i „żydobójców”.
UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Artykuł dotyczy głównych procesów w polityce historycznej Litwy. Koncentruje się na jej wymiarze zewnętrznym, tzn. stosunków z innymi krajami. Uwzględnia wpływ najnowszych wydarzeń (początek wojny rosyjsko-ukraińskiej), które przyniosły zmianę sytuacji międzynarodowej Litwy w kontekście polityki historycznej. Omówiona została zasadnicza transformacja litewsko-polskich relacji pamięci: od sporu o „ocenę historii”, utrudniającego uregulowanie stosunków dwustronnych w latach 90. XX wieku, do „partnerstwa pamięci”, które obserwujemy dziś. Zamykającym wątkiem artykułu jest wykorzystanie uroczystości pogrzebów ważnych postaci jako narzędzia polityki historycznej.
REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: W tekście postawiono pytania o znaczenie litewsko-białoruskich sporów i różnic w interpretacji przeszłości. Staną się one wyzwaniem dla Litwy, jeśli na Białorusi nastąpi załamanie reżimu Łukaszenki, a do władzy dojdą siły demokratyczne, które Litwa bardzo wspiera – także we własnym interesie.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
A. Ramanauską-Vanagą apšmeižusi R.Vanagaitė atsiprašo: „Aš to nežinojau”. (2017). Pobrane z: https://www.15min.lt/naujiena/aktualu/lietuva/rutos-vanagaites-atsiprasymas-del-a-ramanausko-vanago-as-to-nezinojau-56-876482?copied (dostęp: 15.06.2023).
Beniušis, V. (2018). A. Ramanausko-Vanago atminimą valstybinėse laidotuvėse pagerbė 30 šalių diplomatai. Pobrane z: https://www.15min.lt/naujiena/aktualu/lietuva/a-ramanausko-vanago-atminima-valstybinese-laidotuvese-pagerbe-30-saliu-diplomatai-56-1040974 (dostęp: 15.06.2023).
Halbwachs, M. (2008). Społeczne ramy pamięci. Tłum. M. Król. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Iš LGGRTC atleistas Jakubauskas: politikai spaudė pasmerkti Birželio sukilimo dalyvius ir Lietuvos aktyvistų frontą. (2021). Pobrane z: https://www.delfi.lt/news/daily/lithuania/is-lggrtc-atleistas-jakubauskas-politikai-spaude-pasmerkti-birzelio-sukilimo-dalyvius-ir-lietuvos-aktyvistu-fronta.d?id=86855797 (dostęp: 15.06.2023).
Jaseliūnas, A. (2008). Savilaidos modelis ir Molotovo-Ribbentropo paktas. Dokumentų sklaidos atvejis. Knygotyra, 51, 57–76.
Korzeniewska, K. (2018). Dlaczego na Litwie i Słowacji nie było „opozycji”? O pojęciach określających sprzeciw wobec władzy po 1956 roku. W: P. Kaczorowski, M. Kornat, J. Lubecka, & P. Madajczyk (red.), Doświadczenie dwóch totalitaryzmów. Interpretacje, (s. 415–452). Warszawa: Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego.
Nikžentaitis, A. (2011), Istorija, kolektyvinė atmintis, atminties ir atminimo kultūros. W: A. Nikžentaitis (red.), Nuo Basanavičiaus, Vytauto Didžiojo iki Molotovo ir Ribbentropo: atminties ir atminimo kultūrų transformacijos XX–XXI amžiuje, (s. 7–24). Vilnius: Lietuvos istorijos instituto leidykla.
Nikžentaitis, A. (2018). Alvydas Nikžentaitis: Istorijos politika lietuviškai – Adolfo Ramanausko-Vanago atvejis. Pobrane z: https://www.15min.lt/naujiena/aktualu/komentarai/alvydas-nikzentaitis-istorijos-politika-lietuviskai-adolfo-ramanausko-vanago-atvejis-500-1057464 (dostęp: 15.06.2023).
Nikžentaitis, A. (2019). Culture of Memory and Politics of History in Lithuania in 1989–2018. Institute of National Remembrance Review, 1, 119–151.
Saldžiūnas, V. (2017). Izraelis pasiuntė žinią Vanagaitei dėl Ramanausko-Vanago. Pobrane z: https://www.delfi.lt/news/daily/lithuania/izraelis-pasiunte-zinia-vanagaitei-del-ramanausko-vanago.d?id=76655233 (dostęp: 15.06.2023).
Stobiecki, R. (2008). Historycy wobec polityki historycznej. W: S.M. Nowinowski, J. Pomorski, & R. Stobiecki (red.), Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, (s. 175–192). Łódź: Instytut Pamięci Narodowej.
Sarcevičius, S., Stasiulis, S., Dobrotin, N., Latvytė, N., Michelevičius, D., Sederavičiūtė, Š., Šikšnianas, M., Valionienė, O., & Urbanavisius, V. (2021). Nusikaltimų pėdsakai neišnyksta. Masinės žudynės Panerių miške 1941–1944 metais. Vilnus: Lietuvos istorijos institutas.
Sirutavičius, V. (2022). Litwini a litewscy Polacy, Litwa a Polska 1988–1994. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, sporządzony w Wilnie dnia 26 kwietnia 1994 roku. (1994). Pobrane z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU1995015
(dostęp: 15.06.2023).
Ziobroń, J. (2015). Zagraniczna polityka historyczna w dyplomacji publicznej Litwy. W: B. Ociepka (red.), Historia w dyplomacji publicznej, (s. 193–211). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Žalimas, D. (2015). The International Legal Status of Lithuania and its Resistance to the Soviet Union. W: K. Korzeniewska, A. Mielczarek, M. Kareniauskaitė, & M. Stefanowicz (red.), Lithuanians and Poles against Communism after 1956. Parallel Ways to Freedom?, (s. 335–374). Vilnius: Bernardinai.lt
