DEFINICJA POJĘCIA: Kategoria nieposłuszeństwa obywatelskiego należy do pojęć niejednoznacznych. Odmienne tradycje intelektualne upatrują w nim bądź sprzeciw wobec legalnej władzy w celu jej obalenia, bądź też wymuszenie na niej decyzji oczekiwanych przez protestujących. Te dwa główne wątki stanowią podstawę moich rozważań.

ANALIZA HISTORYCZNA: Pojęcie nieposłuszeństwa obywatelskiego na przestrzeni historii było interpretowane w sposób niejednoznaczny, już w starożytności powstawały pierwsze koncepcje. Od wczesnego oświecenia zarówno teoretyczne ujęcie, jak i jego praktyczne zastosowanie zaowocowały licznymi modelami interpretacyjnymi.

PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: Nieposłuszeństwo obywatelskie to kategoria, która w różnych rodzajach dyskursów: politycznym, prawnym, społecznym, poprzez nauki społeczne, jak też filozofię, jest ujmowana w trzech różnych aspektach: godnościowo-wolnościowym, przemocy jako iluzji, oraz rzetelności (fairness) rozumianej szeroko jako sprawiedliwość, uczciwość, przejrzystość, dostępność w sferze publicznej.

REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I ­REKOMENDACJAMI: Nieposłuszeństwo obywatelskie to sposób kontestacji legalnej władzy. Zakwestionowanie jej prawomocności może mieć dwa powody: formalny (ze względu na arbitralność działań władzy) lub materialny (ze względu na odrzucenie treści decyzji władzy).